Fotolexicon, 26e jaargang, nr. 41 (september 2009) (nl)

Kim Zwarts

Tessa Hillebrants

Extract

Kim Zwarts verwierf faam met het fotograferen van architectuur voor monografieën en fotoboeken. Met zijn grafische composities creëerde hij in de jaren tachtig abstracties in zwart-wit die kenmerkend zouden worden voor de verbeelding van de architectuur van een aantal van Nederlands bekendste architecten. In zijn vrije werk experimenteerde hij met zijn ‘rasters’ en het fotograferen van het (stads)landschap. Vanaf de jaren negentig groeiden vrij werk en opdracht steeds meer naar elkaar toe. Zijn hedendaagse, neutrale stadslandschappen, waarin ieder spoor van menselijke activiteit ontbreekt, zijn intens van kleur.

Biografie

.
1955	Kim Zwarts wordt op 26 oktober te Maastricht geboren.
1974-’80	Hij volgt de lerarenopleiding MO-B Handvaardigheid aan de Stadsacademie voor Toegepaste Kunsten te Maastricht. In 1980 behaalt hij het diploma.
1979	Zwarts ontvangt van Ahrend (projectinrichters) zijn eerste opdrachten: het fotograferen van de nieuwe collegezalen van de Universiteit van Maastricht.
jaren ’80	Kim Zwarts fotografeert stadslandschappen in Rome, Parijs, Verviers, Brussel en Los Angeles.
1981	Hij treedt in het huwelijk met Marion van der Meer. Als kunsthistorica schrijft en redigeert zij de teksten van een aantal van zijn publicaties.
1981-‘83	Kim Zwarts volgt de fotovakopleiding in Hasselt (België), waar hij na twee jaar het diploma behaalt. In 1982 werkt hij als fotograaf bij de archeologische dienst van de gemeente Maastricht. In hetzelfde jaar verhuist hij naar de Hertogsingel 39a, Maastricht en begint hij met het maken van portretten. Ook reist hij voor het eerst naar Amerika voor een verblijf van zes weken. In 1983 worden de Amerikaanse foto’s tentoongesteld bij Wagemans Advocaten Maastricht.
1984	Zwarts reist voor de tweede keer naar Amerika. Hij heeft voor het eerst contact met de architect en (latere Rijksbouwmeester) Jo Coenen.
1985-‘87	Twee jaar na het behalen van zijn vakdiploma fotografie vestigt Zwarts zich als vrij werkend fotograaf in zijn geboortestad Maastricht. Aanvankelijk richt hij een atelier in aan huis, maar al snel verplaatst hij zijn studio naar de Fort Willemweg 14, Maastricht. In de Stadsschouwburg van Maastricht worden Zwarts’ portretten van kunstenaars getoond ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan. Zwarts ontmoet de Belgische architect Charles Vandenhove wanneer hij zijn portret voor het tijdschrift Avenue fotografeert. De foto wordt in 1987 gepubliceerd.
1986	Naar een idee van de directeur van de Maastrichtse Stadsschouwburg maakt Kim Zwarts een reeks portretten van Nederlandse acteurs.
1987	Zwarts verhuist naar een pand verderop aan de Hertogsingel. Zijn atelier verplaatst hij naar de Kasteel Holtmeulenstraat 9, Maastricht. In verband met het maken van een portretfoto voor een tentoonstelling komt Kim Zwarts in contact met de architecten Wiel Arets en Wim van den Bergh.
1988	De Kodak Award 1988 wordt aan Kim Zwarts toegekend. Hij fotografeert in Mexico de architectuur van Luis Barragán tijdens een reis met Wim van den Bergh en Wiel Arets met de intentie deze op te nemen in een gemeenschappelijke publicatie. Kim Zwarts en Wim Quist ontmoeten elkaar in het kader van een monografie over het werk van Quist. Tegelijkertijd komt hij in contact met grafisch vormgever Reynoud Homan. Deze ontmoeting resulteert in een frequente samenwerking die tot op de dag van vandaag leidt tot verschillende publicaties. Het portfolio Los Angeles wordt gepubliceerd. Zwarts maakt het portfolio 21.10.88 Chelsea. Oklahoma, bestaande uit een foto, in een oplage van vijftig stuks.
1989	De boeken over de architecten Dom Hans van der Laan, Wim Quist en Wiel Arets worden gepubliceerd. Zwarts fotografeert beeldhouwwerken in de openbare ruimte van Sittard. De opdracht wordt in het kader van het fotografie-opdrachtenbeleid door deze gemeente verstrekt met subsidie van het Ministerie van WVC.
1990	Het gezelschap uit 1988 reist voor de tweede maal naar Mexico om de projecten van Barragán te bezoeken en te documenteren. De foto’s van Zwarts en de architectonische tekeningen van Wim van den Bergh en Wiel Arets worden tentoongesteld in Londen bij de Architectural Association.
1990-’91	Kim Zwarts ontvangt een werkbeurs van de Stichting Fonds voor de Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst. Hij reist af naar Amerika waar hij tussen Los Angeles en Chicago het leeuwendeel van de serie Pale Pink fotografeert.
1991	Voor An Alabaster Skin. Wiel Arets Architect onderzoekt Zwarts het fotograferen van maquettes.
	In opdracht van N.V. Koninklijke Sphinx maakt Zwarts een kunstwerk voor de bedrijfskantine. Het werk bestaat uit achttien foto’s. De drie thema’s: natuur (Californië), cultuur (barokke bouwwerken in Parijs) en industrie (N.V. Koninklijke Sphinx) worden verbeeld en samengevoegd tot één werk. Zwarts ontmoet de Amerikaanse architect Thom Mayne, die de oprichter is van het bureau Morphosis.
1992-‘94	Op verzoek van architect Thom Mayne fotografeert Kim Zwarts in januari het Crawford House in Montecito in California. Zwarts maakt samen met zijn collega’s Taco Anema, John Baggen, Marc Schols en Korrie Besems opnamen voor Ned Car voor het bedrijfsfotoboek Momentum. Hij fotografeert de mallen waarin de carrosserie wordt geperst. De opnamen worden op transparant acetaat geprint voor de tentoonstelling in het Gouvernement, Maastricht in 1992. Tussen 1992 en 1994 fotografeert Kim Zwarts de nieuwbouw van het Bonnefantemuseum, Maastricht. De reeks van negenenveertig foto’s wordt in de collectie van het museum opgenomen.
1993	In dit jaar verschijnt het boek De kunstwerken van Rijkswaterstaat. Zwarts fotografeert voor dit boek twintig sluizen, bruggen, stuwen, tunnels, gemalen en viaducten die vanaf 1926 in opdracht van Rijkswaterstaat in Nederland zijn aangelegd.
	In het Centraal Museum te Utrecht is de tentoonstelling Rietveldprijs 1993. Bouwen aan de stad Utrecht 1991-’92 te zien. Zwarts fotografeert de genomineerde projecten; de foto’s worden gepubliceerd in bet bijbehorende boek.
1994	Het boek Pale Pink wordt in eigen beheer uitgebracht. Kim Zwarts fotografeert in april in Los Angeles het project Star-Line, een van de eerste zo geheten ‘rasters’. In mei begint hij aan Maastricht 148. In juli fotografeert hij Orde & Chaos voor het Stimuleringsfonds voor Architectuur in Rotterdam. Zwarts maakt de zestien foto’s in het havengebied van Rotterdam en Rijnmond. Zwarts begint te fotograferen voor architect Jo Janssen.
1994-2000	Kim Zwarts continueert zijn raster-project Maastricht 148. Gedurende vier jaar fotografeert hij 148 plekken in en om Maastricht. De serie, uitgevoerd met financiële ondersteuning van de gemeente Maastricht, wordt in 2000 tentoongesteld en gepubliceerd.
1995	Kim Zwarts maakt in Californië vijf raster-reeksen, waaronder Pico Blvd. en La Cima.
	In Sukatani, op het eiland Java, fotografeert hij een door architect Ben van Berkel ontworpen buitenhuis. De zestig foto’s brengt hij samen in een ongepubliceerde portfolio. Later dit jaar fotografeert Zwarts voor Mega Limburg met een driedimensionaal raster het Bonnefantenmuseum voor een losse publicatie bij het jaarverslag. Zwarts heeft voor het eerst contact met de architecten Felix Claus en Kees Kaan en wordt een van hun drie vaste fotografen.
1995-‘96	Kim Zwarts voert een kunstopdracht uit voor het Academisch Ziekenhuis Maastricht voor een nieuwe uitbreiding van de bibliotheek. Zwarts gebruikt de gelijkenis van de plattegrond van het AZM met de plattegrond van het klassieke theater in Epidauros als uitgangspunt en wederom fotografeert hij op basis van een raster.
1996	Zwarts documenteert in opdracht de uitbreiding van het Rijksmuseum Amsterdam, ontworpen door Wim Quist. Hij maakt de laatste opnamen van het Crawford House.
1997	Kim Zwarts wint de derde Werner Mantz Prijs voor architectuurfotografie op basis van zijn inzending van drie korte series foto’s: een serie voor Morphosis en opnamen van Rome en Los Angeles. Zwarts maakt naar aanleiding van het winnen van deze prijs het boekje Beyond, dat uitkomt in de Rosbeek Goodwill reeks.
1997-2004	In opdracht van het kledingmerk G-Star Raw Denim fotografeert Kim Zwarts hun bedrijfsgebouwen in België, Frankrijk, Nederland en Duitsland voor gebruik in hun catalogi en website.
1998	Zwarts maakt voor het Europese callcenter van Mercedes-Benz in Maastricht het kunstwerk Hermes. Het bestaat uit twintig uitvergrote delen van de opnamen van het beeld Hermes die Zwarts in het British Museum in Londen maakte. Foto’s uit de reeks De kunstwerken van Rijkswaterstaat zijn te zien in de expositieruimte voor moderne kunst Maly Manezh te Moskou. Zwarts maakt foto’s voor de Maastrichtse projectontwikkelaar Coumans.
1998-‘99	Kim Zwarts fotografeert in opdracht van de Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) Aqua Claudia Anio Novus. Het project is in opzet hetzelfde als Epidauros. Zwarts fotografeert met een raster het aquaduct in Rome en plaatst de foto’s op vooraf bepaalde locaties in het gebouw van WML.
19998-heden	Na het winnen van de Werner Mantz Prijs neemt Kim Zwarts op uitnodiging zitting in het bestuur van de Werner Mantz Stichting.
1999-2000	Kim Zwarts ontvangt een reisbeurs van de Stichting Fonds voor de Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst, Hij verblijft in Los Angeles, waar hij in het kader van zijn fotografische onderzoekingen 100 Californian Works fotografeert: 100 titels die in totaal 236 foto’s omvatten. De serie wordt aangekocht door projectontwikkelaar Vesteda. Zwarts fotografeert Five Califomian Houses. het interieur en het exterieur van vijf moderne woonhuizen. De serie wordt tentoongesteld in de expositieruimte van Moore Ruble Yudell Architects & Planners in Santa Monica. Zwarts begint te fotograferen voor het Rotterdamse architectenbureau Rapp+Rapp.
2001	Kim Zwarts ontwerpt en maakt het motief voor de façade en de betonnen muren van de door Wiel Arets ontworpen Universiteitsbibliotheek van Utrecht. Zijn foto van jonge wilgenbomen, gemaakt in Malmö vormt hiervoor het uitgangspunt. Zwarts fotografeert de projecten van architectenbureau Claus en Kaan in context en ontwerpt, samen met Boy Bastiaens en Albert Kiefer, hun website. In opdracht van de Gemeente Maastricht maakt Zwarts Stadhuis Maastricht, een reeks foto’s gemaakt met een raster.
2002	Zwarts stelt voor Vesteda een portfolio samen van acht kleurenfoto’s van het project De Hoge Heren in Rotterdam. In Wijlre fotografeert hij het door Wiel Arets ontworpen Hedge House bij het kasteel van Jo en Marlies Eyck.
	De foto’s van het werk van Luis Barragán worden, op verzoek van The Barragán Foundation, voor het eerst gepubliceerd in het Spaanstalige Temas y Variaciones. Het boek wordt gepresenteerd tijdens de opening van de tentoonstelling La Revolución Callada in Museo del Palacio de Bellas Artes in Mexico City.
2003	In Californië fotografeert Kim Zwarts voor het eerst vrij werk in kleur. Palos Verdes wordt in de omgeving van Glamis gefotografeerd.
2004	De serie Palos Verdes wordt in bet Bonnefantenmuseum, Maastricht tentoongesteld. Jacq. De Brouwer, een monografie over de architect, wordt gepubliceerd.
2005	Voor Sabic in Sittard ontwerpt Zwarts een eenentwintig meter lang kunstwerk voor de glazen scheidingswand; het project wordt niet uitgevoerd. In opdracht van het ABP maakt Zwarts vijfenzeventig portretten voor de publicatie Vergezichten. Kim Zwarts wordt de vaste fotograaf van het Europese architectuurtijdschrift Bouwen met beton, dat in zes landen wordt uitgegeven. In Amerika keert hij terug naar Glamis om een tweede reeks Palos Verdes te fotograferen.
2005-’08	Van 2005 tot en met 2008 fotografeert Zwarts de projecten van Gerrit Rietveld. Eerst voor de publicatie Gerrit Th. Rietveld en later voor The architecture of Gerrit Th. Rietveld.
2006	Zwarts richt Pale Pink Publishers op. De eerste uitgave is Luis Barragán. The Eye Embodied. Zwarts maakte de foto’s voor deze publicatie in 1988 en 1990 in Mexico. De uitgave wordt genomineerd voor de prijs Best verzorgde boeken 2006, categorie ‘Eigen beheer’.
2007-’08	Zwarts werkt voornamelijk aan het maken van architectuurfotoboeken. Hij heeft weinig tijd voor vrij werk.
2008	Het fotoboek Michael van Gessel, landschapsarchitect wordt gepubliceerd. Met hetzelfde team als voor de publicatie van het werk van Quist in 1989, publiceert Pale Pink Publishers het monumentale boek Wim Quist. De magie van de ratio.
2009	Kim Zwarts start met het fotograferen van een project van de architect Calatrava in Maastricht. Het werk is vergelijkbaar met de Bonnefantenserie die Zwarts tussen 1992 en 1994 maakte. Zwarts werkt aan 27 Projecten, een publicatie voor Claus en Kaan Architecten.
	De rest van dit jaar staat geheel in het teken van het maken van vrij werk.

Beschouwing

In 1980 behaalde Kim Zwarts het lerarendiploma aan de Academie van Toegepaste Kunsten te Maastricht. De eerste foto-opdrachten uit deze periode zijn hoofdzakelijk documentair van aard. Twee jaar later slaagde hij voor het vakdiploma fotografie in Hasselt. Gedurende deze opleiding werkte hij een jaar als fotograaf voor de archeologische dienst van de gemeente Maastricht. Hier documenteerde hij vondsten en opgravingen en zette samen met de stadsarcheoloog een fotoarchief op. Zwarts zocht steeds meer naar een eigen weg en trok bij iedere gelegenheid er op uit om stedelijke gebieden van Europa en Los Angeles te fotograferen. In 1985 vestigde Zwarts zich als zelfstandig fotograaf in Maastricht.

Kim Zwarts begon met fotograferen op jonge leeftijd en uit enthousiasme voor de scheikundige basis van fotografie. De interesse in chemie kwam onder andere tot uitdrukking in de wijze waarop hij eind jaren zeventig, begin jaren tachtig, middels het experiment in de donkere kamer een eigen techniek ontwikkelde. Hij gebruikte tegengestelde methoden om tot een specifieke tonaliteit van de afdrukken te komen. Zwarts overbelichtte bijvoorbeeld doelbewust zijn film en koos er vervolgens voor deze extra lang te ontwikkelen in de donkere kamer. Zijn afdrukken tonen hierdoor zeer donker, zelfs het wit heeft een lichte grijswaarde. Tegenwoordig laat Zwarts zijn meeste foto’s afdrukken. Hij fotografeert standaard op film, afhankelijk van de opdracht met zijn Sinar P1 (8×10 inch) of zijn Sinar P2 (4×5 inch) en digitaliseert daarna de films om de opnamen verder te verwerken. Zwarts gebruikt voor de grootste camera altijd hetzelfde objectief: een Rodenstock Sinaron 210 mm. Voor de 4×5 inch camera gebruikt hij verschillende objectieven.

Kim Zwarts werkt heel zorgvuldig. Ter voorbereiding van een opname of een reeks bezoekt hij de locatie vooraf. Het precies bepalen van zijn standpunt is belangrijk. Zwarts gebruikt wat hij ziet en zoekt vervolgens lang naar een compositie die, zoals hij het zelf noemt, ‘in elkaar klikt’. Als gevolg van zijn nauwkeurige werkwijze maakt Zwarts weinig opnamen. Hij maakt geen polaroids en fotografeert elke situatie maar één keer. Het grootste deel van zijn oeuvre is dan ook gemaakt met één enkel shot.

Tijdens het laatste jaar aan de fotovakopleiding benaderde Kim Zwarts bekende regiogenoten, vooral toneelspelers, kunstenaars en andere mensen uit de culturele wereld om hen te portretteren. Onder hen was de directeur van de Stadsschouwburg. Deze bracht Zwarts in contact met acteurs zoals Kitty Courbois, Henk van Ulsen, Pierre Bokma en Peter Faber. Zwarts fotografeerde hen in 1986 op locatie, direct wanneer zij van het podium kwamen. In 1987 fotografeerde Zwarts een drietal architecten: Wim van den Bergh, Bert van Bunningen en Wiel Arets. Dankzij het portretteren van mensen uit het culturele veld vergrootte hij zijn netwerk en ontmoette hij toekomstige opdrachtgevers. Zwarts maakte ook portretten in opdracht. Zo fotografeerde hij in 1985 voor het tijdschrift Avenue de architect Charles Vandenhove en de choreograaf Marc Vanrunxt. In 1991 fotografeerde Zwarts voor de gemeente Maastricht Maastricht Europe. Faces. Een recent voorbeeld zijn de vijfenzeventig portretten voor het ABP, die Zwarts maakte voor het in 2005 verschenen boek Vergezichten.

Kim Zwarts specialiseerde zich vanaf 1987 als architectuurfotograaf. Hij documenteert de bouw van projecten, registreert het eindresultaat en verbeeldt het concept van de architect. Het merendeel van deze foto’s is bestemd voor bedrijfspublicaties. Vanaf 1989 fotografeert hij eveneens het complete oeuvre van architecten voor boekuitgaven. Zijn foto’s werden in meer dan dertig boeken gepubliceerd. Bij het samenstellen van een dergelijk boek krijgt Zwarts de vrije hand in zijn fotografische interpretatie van het onderwerp. Zwarts fotografeerde projecten van Wiel Arets, Thom Mayne (Morphosis), Wim Quist, Dom Hans van der Laan, Gerrit Rietveld, Charles Vandenhove, Jo Janssen en van een keur aan architectenbureaus, waaronder Claus en Kaan Architecten en Rapp+Rapp. Wim Quist. De magie van de ratio, dat in 2008 werd gepubliceerd, is wel het meest lijvige voorbeeld van een architectuurmonografie waarin alle 360 foto’s door Zwarts zijn gemaakt. Op eigen initiatief fotografeerde Zwarts in 1988 en 1990 het complete werk van de Mexicaanse architect Luis Barragán, dat in twee monografieën werd gepubliceerd.

Soms ontstaan bijzondere samenwerkingen. Zo fotografeerde Kim Zwarts tussen 1987 en 2000 exclusief de projecten van Wiel Arets, vanaf 1992 enkele jaren exclusief de bouwwerken van Morphosis en sinds 1988 alle projecten van Wim Quist. In de publicaties, met uitsluitend fotografie van Kim Zwarts, wordt een consistente visuele interpretatie van de stijl en het idee achter de ontwerpen van de architect getoond. Zwarts realiseerde zich vanaf het begin dat zijn architectuur opnamen, maar ook de portretten van de architecten, een imago creëren. Kim Zwarts bepaalt het beeld en ook de wijze waarop lezers de betreffende architectuur zien en ervaren.

Kim Zwarts maakte het grootste deel van zijn vrije werk tijdens zijn reizen. Hij fotografeert en fotografeerde veel in Europa en in de Verenigde Staten. Zwarts reist sinds 1982 bijna jaarlijks naar Californië. Het land(schap) biedt hem een verscheidenheid aan mogelijkheden tot het fotograferen van een autonoom beeld en beïnvloedde ook zijn ontwikkeling van een donker beeld in zwart-wit naar een lichter beeld in kleur. In Amerika fotografeert hij onder andere zijn eerste portfolio Los Angeles, het project Pale Pink, een aantal ‘rasters’ en 100 Californian Works. Deze honderd experimenten, die naar eigen zeggen van groot belang zijn geweest voor zijn ontwikkeling als fotograaf, deed hij tussen 1999 en 2000 met een werkbeurs van Stichting Fonds Beeldende Kunsten. Zwarts experimenteerde in zijn vrije werk met zaken als standpuntbepaling, blikwijdte en compositie en paste de resultaten vervolgens toe in zijn opdrachtwerk. Kim Zwarts maakt zelf geen onderscheid tussen opdracht en vrij werk. Werk in opdracht beschouwt hij als vrij werk waarin de locatie of het onderwerp door de opdrachtgever wordt bepaald. Zijn vrije werk kan anderzijds worden geïnterpreteerd als zelfopgelegde opdracht vanwege zijn methodische werkwijze.

Vanaf 1992 streefde Zwarts bij het bepalen van een compositie naar een meer objectieve werkwijze: het uitsluiten van persoonlijke voorkeuren. Hij vroeg zich daarbij af: is van alles een goede foto te maken? En: is alles te fotograferen? Het antwoord op deze vragen zocht Zwarts in het hanteren van rasters. In april van 1994 tekende hij voor het eerst een geometrische figuur over de plattegrond van een stad en markeerde de snijpunten van lijnen als te fotograferen locaties. Het resultaat Star-Line bestond uit tien foto’s van Los Angeles en het omliggende gebied ten westen van Los Angeles tot aan The Badlands. Positionering, vorm en afmeting van het raster zijn niet uniform. Zwarts bepaalt deze heel precies per project, waarbij hij uitgaat van het specifieke van een locatie. Het Bonnefantenmuseum in Maastricht fotografeerde Zwarts in opdracht van het energiebedrijf Mega Limburg met behulp van een driedimensionaal raster. Als uitgangspunt voor het raster gebruikte Zwarts de doorsnede van de toren van het museum. Hij positioneerde zijn raster in het midden van de plattegrond, kantelde het zodat het de verdiepingen doorsneed en draaide het vervolgens acht graden waardoor het precies op de geografische noord-zuidas kwam te liggen. Vervolgens lokaliseerde Zwarts de snijpunten in de driedimensionale ruimte van het museum, bepaalde zijn standpunt en fotografeerde het punt.

Zwarts maakte tot 2003 gebruik van rasters. Het waren experimenten die hun oorsprong vonden in zijn vrije werk en daarna ook in opdrachtsituaties werden toegepast. Deze zelfopgelegde restricties waren enerzijds experimenten met onbekende uitkomst, anderzijds was het raster een rationele, bijna mathematische methode om een onderwerp vast te leggen. Behalve het opnamepunt bleef Zwarts overigens geheel vrij om het tijdstip, het standpunt van de camera en de richting waarin hij fotografeerde te kiezen. In totaal fotografeerde Zwarts drieënzeventig projecten met rasters.

In de jaren tachtig is het werk van Kim Zwarts ook wel vergeleken met dat van architectuurfotograaf Jan Versnel. Zwarts onderscheidde zich echter duidelijk door zijn hermetische composities, abstracte fragmenten, onverwachte afsnijdingen en donkere afdrukken. Zwarts kijkt niet naar onderwerpen maar hij kijkt in vormen; hij maakt een autonoom beeld waarin de compositie de hoofdrol speelt. Zijn foto’s zijn geen registraties maar voegen iets toe aan de gangbare perceptie van een bouwwerk. De diverse stijlen en typen ontwerpen van architecten en architectenbureaus fotografeert Zwarts door in eerste instantie niet naar de architectuur te kijken, maar door zijn eigen verbeelding ervan voorop te stellen. “Het autonome van de fotografie eerst, dan pas het onderwerp”, zo omschreef hij het zelf. Voor de architecten Arets en Van der Laan fotografeerde Zwarts verregaande abstracties die een onrealistisch beeld van het gebouw geven. De architectuur was hierdoor soms compleet onherkenbaar. De publicatie van zijn foto’s stond daarom nog wel eens ter discussie. Zeker in architectuuropdrachten gaf Kim Zwarts middels series van fragmenten grafische verbeeldingen van het bouwwerk. In zijn vrije werk maakte hij meer reportageachtige foto’s maar met dezelfde toon en gesloten composities. Het opofferen van de leesbaarheid aan de grafische esthetiek van de foto was tot het begin van de jaren negentig kenmerkend voor het werk van Zwarts.

Zwarts’ foto’s voor Rietveldprijs 1993. Bouwen aan de stad Utrecht 1991-’92 markeerden een belangrijk punt in zijn ontwikkeling naar het autonome stadslandschap. Hij ging ‘lichter’ fotograferen, verliet het detail en de bijna grafische, tweedimensionale compositie. Hij bracht weer ruimte en perspectief in zijn foto’s en zocht naar een andere hiërarchie van beeldende elementen in zijn composities. Het stedelijk gebied en de daarbij behorende elementen als spoorwegovergangen en lantaarnpalen werd het onderwerp. De centraal gepositioneerde paal of boom wordt een terugkerend gegeven in de composities. Een andere belangrijk moment in de ontwikkeling van Zwarts beeldtaal waren de opnamen voor Hoogbouw in Nederland/High-rise in The Netherlands. 1990-2000. De hierin afgebeelde kleurenfoto’s markeerden de definitieve breuk met zijn gesloten composities. Voorheen lag zijn focus nog op het bouwproject, nu fotografeerde Zwarts vooral de context. Het weidse stedelijke landschap waarvan het betreffende bouwproject deel uit maakte, werd zijn onderwerp. De foto’s tonen grote overzichten van de stad, waarin de bouwwerken vaak klein op de achtergrond te zien zijn. Zwarts maakte zijn opnamen bij het ochtendgloren, vanwege het veelal diffuse, neutrale licht en de minimale menselijke bedrijvigheid; die ervoer hij als storend element in de compositie. Het fotograferen van projecten in context in combinatie met de complete afwezigheid van mensen en sporen van menselijke activiteit verhoogde de neutraliteit en abstractie van zijn foto’s, maar had ook een vervreemdend, soms zelfs een surrealistisch effect. Dit werd door Kim Zwarts zelf ook wel ‘neutronenbom’-effect genoemd en het is karakteristiek voor het latere werk en onderscheidend binnen moderne architectuurfotografie. Deze autonome beelden van stadslandschappen omschrijft hij als ‘stille momenten’.

Voor Limburgse opdrachtgevers Koninklijke Sphinx, Sabic, Mercedes-Benz, de faculteit Geneeskunde van de Universiteit van Maastricht, Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) en andere maakte Kim Zwarts fotokunstwerken. Bij kunstopdrachten gebruikte hij symboliek om het werk met de locatie te verbinden. Een vroeg voorbeeld is het in 1998 voor het Europese callcenter van Mercedes-Benz in Maastricht uitgevoerde werk Hermes. Voor het werk dat communicatie symboliseert maakte Zwarts twintig foto’s van het gelijknamige antieke beeld Hermes in The British Museum in Londen. De foto’s liet hij tot abstracties uitvergroten en zeefdrukken op grote glazen panelen. In een werk als Epidauros, dat Zwarts maakte in opdracht van de Universiteit Maastricht (UM), gebruikte hij de overeenkomst in de plattegrond van de bibliotheek van de UM. verbonden aan het Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM) en de plattegrond van het klassieke theater in Epidauros. Zwarts bepaalde vooraf waar de foto’s zouden komen te hangen. Vervolgens fotografeerde hij, met behulp van duimstok en rolmeter, op de centimeter nauwkeurig op de overeenkomstige punten in het theater in Griekenland. Staande in de bibliotheek van het AZM keek men als het ware uit op het theater en zijn omgeving in Epidauros, waar volgens de legende Asclepius, de grondlegger van de moderne geneeskunde, in een van de eerste ziekenhuizen werkte. Door de symboliek functioneert het kunstwerk alleen in de ruimte waarvoor zij is gemaakt.

De architectuurfotograaf Kim Zwarts onderscheidde zich in de jaren tachtig door zijn abstracte composities en donkere afdrukken. Zijn sterke abstracte stijl sprak de jonge generatie Nederlandse architecten aan, die in die tijd in opkomst was, aan. Hij maakte foto’s voor hun boeken, droeg actief bij aan het creëren van hun imago en speelde zo een grote rol in de verspreiding en bovenal de perceptie van hun werk. Zijn foto’s zijn niet meer uit hun oeuvres weg te denken. Anderzijds nam de bekendheid van het werk van Zwarts dankzij deze publicaties toe. Met dit werk verwierf Kim Zwarts eveneens internationale erkenning. Hij ontwikkelde gelijktijdig een zelfstandig fotografisch oeuvre dat wordt gepubliceerd, tentoongesteld en zijn weg vindt naar museale, bedrijft- en particuliere collecties. De diffuse grens tussen zijn vrij werk en opdrachtwerk, als ook de nadruk die hij legt op de esthetiek van het autonome beeld zijn kenmerkend voor Kim Zwarts. In zijn verbeelding van het autonome landschap gaat Zwarts nog een stap verder om zijn karakteristieke, vervreemdende effect te bewerkstelligen. Daarnaast blijft Kim Zwarts op regionaal niveau een rol spelen met het uitvoeren van (kunst) opdrachten voor overheden, culturele en commerciële instanties.

Documentatie

Primaire bibliografie

(eigen publicaties: tekst, eventueel met foto’s, maar ook fotoboeken e.d.)

Bas van Stokkom (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Analfabeet uit vrije wil. Het verval van de humaniora, Maastricht (Stichting Manutius) 1988, ongepag.

Kim Zwarts, Los Angeles. 13.9.87-23.9.87 [portfolio], Maastricht (Begas & Zwarts) 1988.

Coen Eggen (inl.) en Kim Zwarts (foto’s), Sittard in beeld. Openbare beelden, gefotografeerd door Kim Zwarts, Sittard (Gemeentebestuur Sittard) 1989.

Wiel Kusters (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), De trap. Maastricht (Scorpio) 1989, ongepag.

Anthony Vidler (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wiel Arets. Architect, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1989.

Auke van der Woud (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wim Quist. Architect. Rotterdam (Uitgeverij 010) 1989 (serie: Monografieën van Nederlandse architecten 1).

Koos van den Kerkhof (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Hans Reijnders. Mathieu Knippenberg. Tajiri. A la Giraffe, Maastricht (Provincie Limburg) 1990.

Wiel Arets (tekst) en Kim Zwarts (foto’s). An alabaster skin. Wiel Arets architect, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1991.

Pieter Beek (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Maastricht Europe. Faces, Maastricht (Gemeenie Maastricht/Provincie Limburg) 1991.

Auke van der Woud (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wim Quist. Projecten 87-92, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1992.

Koos Bosma (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), De kunstwerken van Rijkswaterstaat = The structural art works of Rijkswaterstaat, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1993.

Ludger Smit (samenstelling), Rietveldprijs 1993. Bouwen aan de stad Utrecht 1991-92, Bussum (Thoth) 1993, omslag, p. 10-27.

Wiel Arets en Greg Lynn (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Maastricht Academy for the Arts and Architecture. Wiel Arets, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1994.

Geert Bekaert (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Charles Vandenhove. 1985-1995, Rotterdam (NAi Uitgevers) 1994.

Mark Hermans en Loek Stijnen (voorw.) en Kim Zwarts (foto’s), Traditie & moderne vormgeving. Verbouwing monument Hoogburgstraat 72a Maastricht door HS1 Architectenbureau Hermans-Stijnen in opdracht van Ruijters Vastgoed B.V., Maastricht (Ruijters Vastgoed) 1994.

Greg Lynn (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wiel Arets, A+U 281, Tokio (A+U) 1994.

Kim Zwarts, The Abbey of St. Benedictusberg at Vaals. A photo-essay, in Richard Padovan (tekst), Dom Hans van der Laan. Modern primitive, Amsterdam (Architectura & Natura Press) 1994, p. 150-163.

K. Zwarts, Het ongecensureerde beeld van de stad. Fotografisch essay, in N. de Vreeze (red.), Orde en chaos in de stadsontwikkeling, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1994, p. 80-99.

Kim Zwarts (concept en foto’s), Pale Pink, Maastricht (in eigen beheer) 1994.

Frans Budé (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Herman Zeekaf. Nuth (Rosbeek) 1995, p. 1-42 (serie: Goodwill reeks/Roskam 36).

Jo Eyck (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Kasteel Wylre. Tuin. Nuth (Rosbeek) 1995.

Kim Zwarts (foto’s) en Jos Cox (tekst), Bonnefantenmuseum. Fotoverslag, Maastricht (Mega Limburg) 1995.

Bart Loostma en Jos Bosman (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wiel Arets. Strange bodies = Wiel Arets. Fremdkörper, Basel (Birkhauser) 1996.

Bart Verschaffel (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Charles Vandenhove. Le Balloir. Rotterdam (Uitgeverij 010) 1996.

Kim Zwarts, Beyond, Nuth (Rosbeek) 1997 (serie: Goodwill reeks/Rosbeek 42).

Manfred Bock (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wiel Arets. Architect, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1998.

Kim Zwarts (samenstelling en foto’s) en Marion van der Meer (tekst). Hermes, Maastricht (Associated Translaters) 1998.

Kim Zwarts (foto’s) en Patricia C. Philips (tekst), Morphosis. The Crawford House, New York (Rizzoli) 1998.

Stan Allen (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wiel Arets. AZL Heerlen, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1999.

Kenneth Frampton e.a. (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wiel Arets, Seoul (Contact 3) 1999.

Auke van der Woud (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wim Quist. Projecten = Projects. 1992-2000, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1999.

Jacques Herraets (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Centre Céramique, Maastricht (Gemeente Maastricht) 2000.

Kim Zwarts (foto’s) en Bart Verschaffel (tekst), Maastricht 148, Rotterdam (Uitgeverij 010) 2000.

Léon Minis (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Stadshuis Maastricht = Town hall Maastricht, Maastricht (Gemeente Maastricht) 2001.

[website] Boy Bastiaens, Albert Kiefer en Kim Zwarts (ontwerp) en Kim Zwarts (foto’s), http://www.clausenkaan.nl, 2001.

Kim Zwarts, Liège nord sud quest est [fotokatern], in Frans Budé e.a. (tekst), Bloed, zweet en treinen. De menselijke gedaante van de stad Luik, Maastricht (Artibus ad Mosam) 2002.

Massimo Faiferri (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wiel Arets. Live/Life, Modena (Logos) 2002.

Carlos Fuentes, Luis Barragan e.a. (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Temas & Variaciones, Mexico City (Landucci Editores) 2002.

Kim Zwarts, De Hoge Heren. Een beeldessay = De Hoge Heren. Essay in pictures, in Henk Hilverink e.a (tekst), De Hoge Heren. Rotterdam, Maastricht (Vesteda) 2002, na p. 37.

Henk van Os (tekst) en Kim Zwarts (foto’s). Omgaan met kunst en natuur. Jo en Marlies Eyck in Wijlre, Nuth (Rosbeek) 2002 (serie: Goodwill reeks/Rosbeek 54).

Hans Ibelings (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Jacq. de Brouwer. Bedaux de Brouwer Architecten. Architectuur 1984/2004, Rotterdam (NAi Uitgevers) 2004 (idem Engelse ed.).

Eric Mézil (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Charles Vandenhove. Art in architecture, Amsterdam/Gent (Ludion) 2005.

Huub Smeets e.a. (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Detroit. AWG Architecten, Maastricht (Vesteda) 2005 (serie: Vesteda Architectuurreeks 3).

Marijke Kuper (red.) en Kim Zwarts (foto’s), Gerrit Th. Rietveld. Houses = Casas, Barcelona (Gili) 2006, (serie: 2G. Revista internacional de arquitectura = International architecture review 11 (2006) 39/40).

Huub Smeets e.a. (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Vesteda Toren. Jo Coenen, Maastricht (Vesteda) 2006 (serie: Vesteda Architectuurreeks 6).

Kim Zwarts (foto’s) en Wim van den Bergh (tekst), Luis Barragan. The Eye Embodied, Maastricht (Pale Pink Publishers) 2006.

Kim Zwarts (foto’s). Kim Zwarts, Maastricht (in eigen beheer) 2006.

[Kim Zwarts e.a (red.) en Kim Zwarts (foto’s)] Bouwen met beton = Construire en béton 2006/2007-heden.

Huub Smeets e.a. (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Piazza Céramique. Jo Janssen Architecten, Maastricht (Vesteda) 2007 s(serie: Vesteda Architectuurreeks 7).

Peter van Assche (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Kerk te Rijsenhout, Amsterdam (Claus en Kaan) 2008.

Christian Bertram (red.) en Kim Zwarts (foto’s), Michael van Gessel, landschapsarchitect, Rotterdam (NAi Uitgevers) 2008, portfolio p. 71-172 (idem Engelse ed.).

Hana Cisar (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Jo Janssen. Architect, Eindhoven (Motta Books) 2008.

Huub Smeets, Branimir Medic en Pero Puljiz (tekst) en Kim Zwarts (foto’s). New Amsterdam. De Architekten Cie, Maastricht (Vesteda) 2008 (serie: Vesteda Architectuurreeks 8).

Auke van der Woud (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Wim Quist. De magie van de ratio, Maastricht (Pale Pink Publishers) 2008.

Kaya Oku (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Gerrit Rietveld, Tokio (Uitgeverij ToTo Shuppan) 2009.

(foto’s in boeken, tijdschriften en ander drukwerk)

Catalogus tent. Synergium 83 Japon – Europe. Exposition de photographies, Luik (G. Thone) 1983, p. 56-59.

Avenue 20 (december 1985) 12, p. 34.

[Brochure] Bibliotheek en museum Heerlen, Heerlen (Architectenbureau Coenen-Mertens) 1986, ongepag.

Avenue 21 (juni 1986) 6, p. 140.

Avenue 22 (september 1987) 9, p. 120124.

Avenue 23 (september 1988) 9, p. 23.

Bèr Crouzen en Frans Wolfs (samenstelling). Dom Hans van der Laan. Architecture and the necessity of limits = Architectuur en de noodzaak van begrenzingen, Maastricht (Stichting Manutius) 1989, p. 2, 7, 15, 20, 27, 34.

Henk Strijbos (red.), Beroepskostenvergoeding 1989, Amsterdam (Stichting Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst) 1990, p. 107.

[Kalender] Witte Dorp de Burgh Eindhoven 1991, Eindhoven (Stichting Witte Dorp de Burgh) 1990.

Catalogus tent. Fotomanifestatie Noorderlicht 1991. Fotografie. Opdracht stadsverlangen. Galerie en podium-circuit Bedum (Profiel) 1991, p. 102-104.

Robert Harbison, Luis Barragán. AA Exhibition Gallery, in AA Files. Annals of the Architectural Association School of Architecture 21 (lente 1991) 9, p. 71-77.

Jeroen Schilt en Jouke van der Werf, Genootschap Architectura en Amicitia 1855-1990, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1992, p. 169.

Daidalos 13 (1993) 30 , p. 23.

Bernard Hulsman, Wiel Arets ontwerpt uitbreiding voor Maastrichtse Academie Beeldende Kunsten. Radicale orde, ijzeren consequentie en eenvoud, in NRC Handelsblad 29 november 1993, p. 5.

J.R.P.W. Gooijmans e.a. (tekst), Een gebouw dat blijft. De Oude Rijks. Van school tot woning, Venlo (Woningstichting Venlo-Blerick) 1994. omslag, p. 1, 22, 28, 38, 48, 68, 74, 90.

[Kalender] Kim Zwarts (foto’s), Antonio Gaudi. 1995, Den Bosch (Océ) 1994 (serie: Océ architectuurkalenders).

Erik Veldhoen en Bart Piepers (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Kantoren bestaan niet meer. De digilale werkplek in een vitale organisatie = The demise of the office. The digital workplace in a thriving organisation, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1995 (herdruk; Erik Veldhoen (tekst), Kim Zwarts en Jean-Luc Brutsch (foto’s). Kantoren bestaan niet meer/versie 2.0. Een vitale organisatie in een digitale vormgeving, 1998).

Daidalos 15 (1995) 55, p. 134.

Tracy Metz. In het hart van de ijsberg. Het nieuwe Bonnefanten Museum in Maastricht, in NRC Handelsblad 17 februari 1995, p. 2.

Eindhovens Dagblad 4 maart 1995, p. 33.

Egbert Koster, Architectuur van Ben van Erkel cultiveert complexiteit, in Het Financieele Dagblad 11 maart 1995, p. 11.

Max van Rooy, Een museum waaraan je je niet kunt snijden. Het nieuwe Cobramuseum in Amstelveen van Wim Quist, in NRC Handelsblad 3 november 1995, p. 3.

Egbert Koster, Architectuur op basis van conflicten, in Het Financieele Dagblad 25 november 1995, p. 13.

E. Veldhoen, Beproefde concepten bestaan niet meer, in Facility Management Magazine december 1995.

Max van Rooy, De concurrentie van het venster. Het museumuitzicht gerehabiliteerd, in NRC Handelsblad 29 december 1995, p. 6.

Bart Lootsma en Hélène Damen (red.), A star is born. De stad als podium = The city as a stage, Bussum (Uitgeverij Thoth) 1996, p. 102-104, 112-120, 132-134, 140-144.

[Jaarverslag] Bonnefantenmuseum, Maastricht (Bonnefantenmuseum) 1996, [alle foto’s Atelier Kim Zwarts].

Tracy Metz, Wissel-werken in de toekomst. Van Flexiplek tot Hotdesk. Het klapstoelkantoor, in NRC Handelsblad 13 januari 1996, p. 2.

Egbert Koster, Abstractie in witte golfplaat. in Het Financieele Dagblad 27 april 1996, p. 13.

Bernard Hulsman, Stroomlijnen per computer. Architectuurjaarboek signaleert nieuwe mode, in NRC Handelsblad 7 juni 1996, p. 5.

Bernard Hulsman, Bouwen met krijt en koffiedik. De radicale architectuur van Wiel Arets, in NRC Handelsblad 28 juni 1996, p. 5.

Stijn Huijts en Wolfgang Becker (tekst), Michel Huisman. Garden, night and farewell. Nuth (Rosbeek) 1997, p. 11, 14, 19, 29, 31-33, 35-37, 39-40, 45, 47, 49, 53, 57, 59, 61, 63-65, 67-68, 73, 75, 77, 81, 83, 85, 87, 89-91, 93-95, 97, 99, 101-103, 105, 107, 109, 115, 117-118, 125, 127, 130, 135, 138-139, 143, 146, 152-153, 156.

Egbert Koster en Theo van Oeffelt (red.), Hoogbouw in Nederland = High-rise in The Netherlands. 1990-2000, Rotterdam (NAi Uitgevers) 1997, p. 54-55, 76-77, 90-91, 105, 108-109, 112-113, 120-121, 124-131, 134-135, 144-145.

Jan Reijs (eindred.), Piet Killaars. Beelden, Nuth (Rosbeek) 1997, p. 6-7, 20-21, 35, 37, 43, 45-46, 50, 54, 57, 61, 63-64, 66, 70-71, 74, 78-81, 110-111, 115, 121, 124, 126-128, 131-133, 137, 139, 142-143.

Bas Vroege, Deanna Herst en Henrik Barends (samenstelling), Groningen A-Z in foto’s, Edam (Paradox) 1997, ongepag.

Daidalos 17 (1997) 58, p. 185.

William Graatsma (samenstelling), Van 1931 tot 1998. Van ULO tot AZL Beheer. Van Frits Peutz tot Wiel Arels. Van Werner Maniz tot Kim Zwarts, Heerlen (AZL Beheer) 1998, p. 35, 37, 39, 41, 43, 45.

Karel Jongtien (red.). Museum Beelden aan Zee. Een werk van Wim Quist, Rotterdam (NAi Uitgevers) 1998, p. 6-12, 19-26, 35-12, 55-66.

Léon Minis (teksten samenstelling), Stichting Edmond Hustinx, Maastricht (Stichting Edmond Hustinx) 1998, vóór p. 1, p. 2, 4, 6, 8, 12, 15-16, 19-20, 23-24, 27-28, 30, 33-34, 36.

Patrick Spijkerman (samenstelling en red.), Paleis van Justitie ’s-Hertogenbosch = The Court of Justice ‘s-Hertogenbosch = etc, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1998, omslag, p. 4, 8, 12-22, 27-42, 47-56, 65-74, 77.

[Kalender] Kim Zwarts (foto’s), Alvar Aalto. 1999, Den Bosch (Océ) 1998 (serie: Océ architectuurkalenders).

John Cüsters en Jaap Huisman (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Cahiers Céramique I + II. Maastricht maakt een stadsdeel = Maastricht builds a part of the city, Maastricht (Gemeente Maastricht) 1999.

Govert Derix (tekst), Veldhoen + Company. The proof of the pudding, Nuth (Rosbeek) 1999, p. 4-5, 10-11, 17, 28 -29, 33, 35, 38-39, 41-43 (serie: Veldhoen noffïces 1).

Anoniem, Den Bosch wilde. En kreeg. Een paleis, in de Valkskrant 25 januari 1999, p. 8.

John Cüsters (tekst) en Kim Zwarts e.a. (foto’s). Cultuur en musea in Limburg. Maastricht (Provincie Limburg) 2000.

Bob Witman, Alle zintuigen tintelen tegelijk. Architect Van der Laan. Bedenker van geheimzinnig stelsel, in de Volkskrant 26 oktober 2000, p. 26.

[Kalender] Kim Zwarts (foto’s), Morphosis. 2001, Den Bosch (Océ) 2000 (serie: Océ architectuurkalenders).

Govert Derix (tekst) en Kim Zwarts (foto’s). Alle hoeken van de kamer. Kamer van Koophandel Rotterdam op Blaak 40, Maastricht (Veldhoen + Company) 2001.

Govert Derix (tekst), A Perfect Match. B. Braun World Headquarters, Maastricht (Veldhoen – Company) 2001, p. 13-15, 18-26, 29-33, 58-62, 69-78, 87-91, 102-113, 115, 118-119, 121, 123 (serie: Veldhoen noffïces 13).

Derix*Hamerslag (tekst), Kim Zwarts en Jean Simons (foto’s). Metamorfosen = Metamorphoses. Rabobank, Heusden-Vlijmen, McKinsey & Company, Beon, Unilever Research, Vlaardingen, BDO Accountants & Adviseurs, Maastricht (Veldhoen + Company) 2001 (serie: Veldhoen noffïces 8/12).

Christian Schittich (red.), In detail. Building Skins. Concepts. Layers. Materials, München etc. (Birkhauser Edition Detail) 2001, p. 115.

Henk Wind. Open kantoor als ontmoetingsplek, in BouwWereld 45 (2 juli 2001) 13.

[Kalender! Kim Zwarts e.a. (foto’s), Imaging Architecture. 2002, Den Bosch (Océ) 2001 (serie: Océ architectuurkalenders).

Catalogus tent. Paul Schnabel ea. (tekst), Momentum, Maastricht (Gemeente Maastricht) 2002.

Govert Derix (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), De bestemming van een gemeente. Het wordingsverhaal van de Heusdense manier van werken, Maastricht (Veldhoen + Company) 2002 (serie: Veldhoen noffices 16).

Tom Mayne (tekst), Morphosis, Londen (Phaidon) 2003, omslag, p. 8-9, 18-19, 22-23, 28, 44, 50-51, 56, 76-81, 116, 140, 146-149, 166, 170-177, 179-193, 214-217.

Keith Eggener (tekst) en Kim Zwarts (foto’s), Architecture in Mexico, in A+U 13 (februari 2003) 389, p. 30-37, 40-73, 103-105, 115-129.

Carla Debets, Renovatie. De facelift voorbij, in BouwWereld 47 (7 juli 2003) 13.

Kester Rattenbury, Architects today. The 100 greatest living architects, Londen (Laurence King) 2004, omslag.

Jos Schatorjé (red.), Maas, Venlo (Limburgs Museum) 2004, p. 36-37.

Jaarverslag Vesteda B.V. 2004.

Robert Bauer (red.) en Kim Zwarts (foto’s). Vergezichten. Over beleggen, pensioenen en toezicht, Driebergen (Riskmatrix) 2005.

Frédéric Migaryrou, Morphosis. Continuities of the Incomplete, Parijs (Centre Pompidou) 2006, p. 90, 92-93, 100, 102, 124, 126, 132, 152-153, 162, 172, 174-175.

Tracy Tucker e.a., Home. New directions in world architecture and design, Cincinnati (How Books) 2006, p. 372-375,

Koninklijke Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst. Bond van Nederlandse Architecten (BNA) Jaaroverzicht 2006, p. 2.

[Kalender] Kim Zwarts (foto’s). Museum Architecture. 2007, Den Bosch (Océ) 2006 (serie Océ architectuurkalenders).

Anoniem, Anderhalve kilo Rietveld, in AD/Amersfoortse Courant 6 januari 2007, p. 17.

Anoniem, Villa in de helling geschoven, in BouwWereld 51 (27 maart 2007) 5, p. 31.

Judith Chin Kwiejoe, Lef bepaalt het concept! Het resultaat van 12 jaar kantoorinnovatie, in Facility Management Magazine 150 (mei 2007) p. 68.

Marco van der Heijden, MuzyQ wordt spil muziekwereld, in Het Parool 21 november 2007, p. 5.

[Kalender] Kim Zwarts (foto’s), Colour + Architecture. 2008, Den Bosch (Océ) 2007 (serie: Océ architectuurkalenders).

Roel Sikkema, Het menselijk verblijf. De rechtlijnige soberheid van Dom van der Laan, in Nederlands Dagblad 31 maart 2008, p. 1.

André Vos, Voor de kunst met behoud van vermogen, in Het Financieele Dagblad 16 augustus 2008, p. 10.

Trude Hooykaas (red.), Kraanspoor, Amsterdam (Architectura & Natura) 2009.

Piet Mertens (red.) en Paul van Galen en Kim Zwarts (foto’s), Heiligdom Sint Gerlach = Sanctuary Sint Gerlach. Nijmegen (Vantilt) 2009.

Rob Midvaine, Rietveld. Kleurrijk totaaloverzicht van betekenis van wereldberoemd ontwerp, in AD/Amersfoortse Courant 6 maart 2009, p. 9.

Opdrachten (selectie)

(na het jaar staat vermeld de opdrachtgever en tussen haakjes het onderwerp en/of het doel waarvoor de foto’s zijn gemaakt)

1991 N.V. Koninklijke Sphinx, Maastricht (fotokunstwerk Natuur, Cultuur en Industrie).

1995-1996 Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM) (fotokunstwerk Epidauros).

1998 Mercedes-Benz, Maastricht (fotokunstwerk Hermes).

1998-1999 Limburg Water (WML), Maastricht (fotokunstwerk Aqua Claudia Anio Novus).

2001 Universiteitsbibliotheek Utrecht (foto en ontwerp voor het motief van de gevel).

2005 Sabic, Sittard (ontwerp fotokunstwerk [niet uitgevoerd]).

Secundaire bibliografie

(publicaties over de fotograaf en zijn werk)

Willem K. Coumans, Kim Zwarts. Beelden van vergankelijkheid, in Foto 40 (juli 1985) 7, p. 24-27 (met foto’s).

Anoniem, Kritzraedthuis, in Maas en Mijn 9 juli 1986.

Willem K. Coumans, Ontdekkingsreizigers in Kritzraedthuis. Nederlandse fotografen op reis, in De Limburger 2 5 juli 1986.

Doris Grootenboer, Fotografen op reis. Gevarieerde expositie in Sittard, in Algemeen Dagblad 8 augustus 1986.

Anoniem, Acteurs ‘gekiekt’, in De Limburger 14 november 1986.

Willem Coumans. In het licht van Amerika. Kim Zwarts, in Foto 43 (juli/augustus 1988) 7/8, p. 24-31 (met foto’s).

Catalogus tent. 89 Fotografie, Venlo (Museum van Bommel van Dam) 1989, p. 12-13, 31 (met foto’s).

Robbert van Venetië en Annet Zondervan, Geschiedenis van de Nederlandse architectuurfotografie, Rotterdam (Uitgeverij 010) 1989, p. 20, 133-134 (met foto’s).

Tracy Metz, Foto’s leven langer dan gebouwen, in NRCHandelsblad 26 januari 1990, p. 11.

Sonja Geerlings, Interview met Kim Zwarts en Wiel Arets, in Foto 45 (september 1990) 9, p. 20-27 (met foto’s).

Anoniem, Alfabetisch overzicht. Deelnemende fotografen, in Noorderlichtkrant 91. Fotomanifestatie, p. 23.

Coen Eggen, Keuzewerk 5. Aegide Rings. Erik van den Boom. Ton Huybers. Romy Finke. Kim Zwarts. Paul van Loenen. Cor Dera. Sjaak Peters. Maastricht (Provincie Limburg) 1992, p. 14-15.

Monique Lancée (tekst), Momentum, Boni (NedCar) 1992, ongepag.

Iris Dik (red.), Ver = hier. Uit de collectie van het Nederlands Fotomuseum Sittard, Sittard (Nederlands Fotomuseum) 1993, p. 12.

Willemijn Stokvis en Kitty Zijlmans (red.), Vrij spel. Nederlandse kunst 1970-1990, Amsterdam (Meulenhoff) 1993, p. 120-121.

Willem Ellenbroek, Kunstwerken in een groots en weids verband, in de Volkskrant 29 mei 1993.

Menno Schenke, Stempel op het landschap, in Algemeen Dagblad 3 juni 1993, p. 31.

Anoniem, Kunstwerken van Rijkswaterstaat, in Trouw 31 juli 1993, p. 15.

Ton Hendriks, Beeldspraak. Fotografie als visuele communicatie, Amsterdam (Focus Publishing B.V.) 1995, p.54.

Olof Koekebakker, Top shots. Architectuurfotografen over hun beste foto, in ITEMS 14 (1995) 5, p. 30-37 (met foto).

Mirelle Thijsen, Metaforen van het begrip bedrijfsfotoboek, in Het Financieele Dagblad 10 juni 1995, p. 13.

Robbert Roos, Het lijkt of de bogen, erkers en pilaren er altijd al waren, in Trouw 21 maart 1997, p. 16.

Anoniem, Mantzprijs voor Kim Zwarts, in NRC Handelsblad 21 november 1997, p. 9.

Anoniem, Onderscheiding. Kim Zwarts, in Foto 53 (juni 1998) 6, p. 48-50.

Wim van Sinderen (red.), Fotografen in Nederland. Een anthologie, Amsterdam/Den Haag (Ludion /Fotomuseum Den Haag) 2002, p. 458-459 (met foto’s).

Ben van Melick, Werktitel. Piet Gerards, grafisch ontwerper = Working title. Piet Gerards, graphic designer, Rotterdam (Uitgeverij 010) 2003, p. 119, 160, 235-236, 252, 255 (met foto’s).

[Vouwblad] California 99/00 Kim Zwarts. Vesteda, Maastricht (Vesteda) 2003 (met foto’s).

Jaap Lieverse, Een plek voor planten, kippen en kunst. Omgaan met kunst en natuur, in Het Financieele Dagblad 8 maart 2003.

Bernard Leupen, Rene Heijne en Jasper van Zwol (red.), Time-based architecture, Rotterdam (Uitgeverij 010) 2005, p. 169.

Alexander van Grevenstein en Paula van den Bosch, Bonnefantenmuseum. Collectie hedendaagse kunst, Maastricht (Bonnefantenmuseum) 2007, p. 216.

Onderscheidingen

1988 Kodak Award 1988.

1997 Werner Mantz Prijs 1997 voor architectuurfotografie.

Tentoonstellingen

1983 (g) Luik, Palais des Congres, Synergium 83.

1983 (e) Maastricht, Advocatenkantoor Wagemans, [foto’s Verenigde Staten 1982].

1985 (e) Maastricht, Stadsschouwburg; [portretfoto’s].

1985 (g) Maastricht, ‘t Bassin, Verdun.

1986 (g) Sittard, Het Kritzraedthuis, Nederlandse fotografen op reis. Een keuze.

1988 (g) Arles, European Kodak Award 88 [reizende tentoonstelling],

1988 (g) Maastricht, Gouvernement, Vormen van Nederlandse landschapsfotografie.

1988/1989 (g) Antwerpen, FNAC, [expositie van eerste vijf portfolio’s van uitgeverij Begas & Zwarts te Maastricht. Jo Brunenberg, Ton Huijbers, Kim Zwarts, Pierre Houcmant en Filip Tas].

1989 (e) Sittard, Kritzraedthuis, Sittard- in beeld

1989 (g) Venlo, Museum Bommel van Dam, 89 Fotografie [verkooptentoonstelling, gelijktijdig in Eindhoven, De Krabbedans; Zwolle, Librije Hedendaagse Kunst; Rotterdam, Centrum Beeldende Kunst].

1990 (g) Londen, Architectural Association, Luis Barragán.

1991 (g) Amsterdam, RAI, KunstRAI.

1991 (e) Groningen, Galerie Puntgaaf Kim Zwarts. Architectuurfotografie (fotomanifestatie Noorderlicht).

1992 (g) Maastricht, Gouvernement, Keuzewerk 5. Aegide Rings, Erik van den Boom, Ton Huybers, Romy Finke, Kim Zwarts, Paul van Loenen, Cor Dera, Sjaak Peters.

1992 (g) Maastricht, Gouvernement, Momentum.

1993 (g) Utrecht, Centraal Museum, Rietveldprijs 1993 Houwen aan de stad Utrecht 1991-’92.

1995 (e) Maastricht, Bonnefantenmuseum.

1995 (e) Rotterdam. Nederlands Foto Instituut, Pale Pink.

1996 (e) Amsterdam. Berlage Instituut Amsterdam, Star & Line.

1997 (g) Luik, Centre Culturel, Biennale de la Photographie et des Arts Visuels.

1997 (g) Maastricht, Academie van Bouwkunst, [architectuurfotografie].

1997 (g) Maastricht, Bonnefantenmuseum, [‘Bonnefantenfestival’].

199S (g) Moskou, Maly Manezh, Dutch Photography 1850-1998.

1999 (g) Hilversum, Dudok Centrum, Kijken.

2000 (e) Maastricht, Centre Céramique, Maastricht 148.

2000 (e) Santa Monica, [Architectenbureau] MRY, Five California Houses.

2002 (g) Maastricht, Centre Céramique, Momentum.

2002 (e) Maastricht, Galerie Wolfs. Liège. Nord Sud Ouest Est.

2002 (g) Venlo, Museum van Bommel van Dam, Grand Tour.

2003 (g) Venlo, Limburgs Museum, Maas.

2004 (e) Maastricht, Bonnefantenmuseum, Palos Verdes.

2004 (e) Venlo, Limburgs Museum, [serie gemaakt tijdens en na de verbouwing van het museum, 2000-2001].

2005 (g) Rotterdam, Nederlands Fotomuseum, Foto’s uit de polder. Nederlandse fotografen, fotograferen de Hollandse polder 1945-2005.

2006 (g) Parijs, Centre Pompidou (Galerie 1), Morphosis.

2006 (g) Utrecht. Architectuurcentrum Aorta/Muziekcentrum Vredenburg, 15 Jaar Rietveld-prijs. Door de ogen van de fotograaf.

2008 (g) Eindhoven, Technische Universiteit. Faculteit Bouwkunde (Gebouw Vertigo), Jo Janssen Architect.

Bronnen

Leiden, Prentenkabinet Universiteitsbibliotheek Leiden, bibliotheek en documentatiebestand.

Leusden, Jan Wingender (collectie nederlands fotoboek).

Maastricht. Kim Zwarts, documentatie en mondelinge informatie.

Collecties

Amsterdam, Rijksmuseum. Rijksprentenkabinet.

Heerlen, ABP.

Heerlen, Medisch Centrum Parkstad.

Maastricht, Bonnefantenmuseum.

Maastricht. Gemeente Maastricht (serie Maastricht 148).

Maastricht, Koninklijke Sphinx NV.

Maastricht, Vesteda Groep (serie 100 Californian Works).

Rotterdam, Stimuleringsfonds voor Architectuur.

Sittard, Museum Het Domein.

Auteursrechten

De auteursrechten op het fotografisch oeuvre van Kim Zwarts berusten hij Kim Zwarts te Maastricht.