Fotolexicon, 18e jaargang, nr. 34 (oktober 2001) (nl)

Laura Samsom-Rous

Iris Dik

Extract

Laura Samsom-Rous behoort tot de generatie fotografen die de ontwikkeling meemaakte van afbeelden naar verbeelden. Zij heeft daarin geen keuze gemaakt voor het één of het ander, maar zich de vrijheid gepermitteerd nu eens een geïntensiveerd moment uit de werkelijkheid te kiezen, dan weer een verdichting daarvan in de vorm van een persoonlijk idee. In een combinatie van ‘gevonden’ en geënsceneerd materiaal maakt zij de voor de fotografie zo eigen spanning tussen echt en vals, tussen werkelijkheid en fictie, voelbaar.

Biografie

.
1939	Laura Rous wordt geboren op 9 oktober in Tjimahi op Java, Indonesië. Zij heeft een tweelingbroer en een vijf jaar oudere zus.
1941-‘45	Laura verblijft met haar moeder, broer en zus in verschillende interneringskampen op Java, onder andere in Tjideng en Tjihapit.
	Haar vader wordt opgeroepen voor het Japanse leger.
1944	Laura’s vader komt als krijgsgevangene op 18 september om bij de scheepsramp van de Junyo Maru, een Japans schip dat werd getorpedeerd door de Engelsen.
1946	Moeder en kinderen komen in januari met de eerste boot uit Indonesië in Holland aan en gaan wonen in Den Haag.
1957-’67	Na de HBS werkt Laura Rous als mannequin en fotomodel in Amsterdam, Brussel en Milaan.
1967	Zij volgt een schriftelijke cursus van de Famous Photographers School, Brussel. Haar werk wordt beoordeeld door onder anderen Richard Avedon.
1967-’70	Zij gaat culturele antropologie studeren aan de universiteit van Amsterdam.
1971	Laura Rous ontmoet haar huidige echtgenoot, de fotograaf Hans Samsom.
	In hetzelfde jaar trouwen zij. De Samsoms gaan in Alphen aan den Rijn wonen.
	Laura stopt met haar studie om lange reizen te kunnen maken en samen te werken met Hans Samsom.
	Zij gaan op reis naar Indonesië in opdracht van de Holland Amerika Lijn. Laura maakt super 8 filmpjes en privé impressies van Indonesië.
1972	Laura en Hans Samsom maken de multiscreen projectie In den Beginne. Deze wordt gebruikt door de Holland Amerika Lijn voor presentaties op universiteiten, bij reisorganisaties en andere openbare instellingen.
	Vanaf 1972 schrijft Laura teksten en fotografeert voor gezamenlijke opdrachten, onder andere de multiscreen projecties waarmee Hans Samsom bekend is geworden. Bij de multiscreen projecties wordt gebruik gemaakt van drie schermen naast elkaar en van verschillende projecties op één scherm.
1973	In den Beginne verschijnt in boekvorm, als Boek van de Maand van het CPNB. Het wordt in vier talen gedrukt in een oplage van 250.000 exemplaren.
1974	Laura en Hans Samsom maken een reis door Japan voor de multiscreen projectie De Japanse Steenhouwer (uit het drieluik Schrijven met Licht) in opdracht van Canon Amsterdam.
1974-’80	Laura Samsom maakt vooral portretten in kleur van mensen in niet-westerse culturen, voor verschillende opdrachten.
1975-’81	Het programma Schrijven met Licht wordt gepresenteerd op congressen, in theaters en andere kunstinstellingen en in de Canon Galleries in verschillende landen.
1976	Samen met Hans maakt Laura een tweede reis naar Indonesië.
1979	Naar aanleiding van In den Beginne maken zij de multiscreen projectie Genesis, een vrije opdracht, die tot op heden gepresenteerd wordt in het Friese Allingawier.
	Laura volgt een stage bij Turnus Film in Zürich, een studio voor documentaire- en reclamefilms. Zij werkt er aan de montage van korte voorlichtings- en publiciteitsfilms.
1980	Laura maakt de eerste zwart-wit foto’s van haar eigen omgeving. Zij begint serieus als vrij fotograaf, onafhankelijk van Hans Samsom, met meer aandacht voor een eigen beeldtaal en compositie. Zij gaat ook zelf afdrukken.
1980-’90	In de jaren tachtig maakt Laura veel vrij werk in New York en de Verenigde Staten.
	Daarnaast werkt zij met Hans aan gezamenlijke opdrachten voor de Verenigde Naties, zoals The Human City, in opdracht van de United Nations Fund for Population Activities (UNFPA), een multivision programma over miljoenensteden dat gebruikt wordt als introductie van de Wereldbevolkingsconferentie in Rome.
	Verder maakt Laura individuele (kinder) portretten voor Unicef en de UNFPA.
1982	Zij exposeert haar werk voor het eerst in de tentoonstelling In my View, een groepstentoonstelling van Nederlandse fotografen in het KLM-kantoor in New York.
	Laura en Hans Samsom verhuizen naar Amsterdam. Zij gaat nu ook in de studio werken.
	Een ontwikkeling zet in naar een meer conceptuele, seriematige aanpak, zoals in de serie Portraits of Portraits (1983/1984). Tijdens haar reizen blijft zij landschappen fotograferen en portretten maken.
	Laura Samsom wordt lid van de GKf.
1984	Els Barents, conservator fotografie van het Stedelijk Museum Amsterdam, maakt kennis met haar vrije werk en nodigt Laura Samsom uit voor haar eerste expositie in Nederland met onder andere foto’s uit de serie Portraits of Portraits.
	Zij wint de eerste prijs in een fotowedstrijd tijdens de Rencontres Internationales de la Photographie te Arles.
	Laura neemt deel aan Amsterdam Foto ’84, een door Els Barents samengestelde tentoonstelling in de Nieuwe Kerk, waaraan zeven Nederlandse fotografen deelnemen, onder wie Willem Diepraam, Koen Wessing en Vojta Dukat. Els Barents noemt haar in de bijgaande publicatie “veelbelovend”.
1985	Laura Samsom heeft haar eerste solo-expositie bij de Canon Gallery in Amsterdam. Het is een gevarieerde selectie van landschappen en portretten, in kleur en zwart-wit.
	Samen met Hans Samsom wint zij in datzelfde jaar de Capi-Lux Alblas prijs, met in 1986 een expositie in het Tropen Instituut en in de Canon Gallery.
1989	Laura en Hans maken hun tweede reis naar Japan. Laura maakt er de serie Trappen.
	Laura krijgt een opdracht van het Prins Bernhard Fonds om, in het kader van het vijftigjarig bestaan van het Fonds, een van de culturele sectoren in een foto te verbeelden.
	De uit portretten samengestelde fotocollage van Laura Samsom wordt gebruikt voor de affiche die de sector Culturele Vorming verbeeldt.
1990	Zij reizen naar Zuid-Afrika, waar Laura onder andere de serie A Secret Love Affair maakt: portretten van blanke babies met zwarte nannies en blanke bejaarden met zwarte verzorgsters.
	Laura reist naar Suriname, in opdracht van World Vision, een internationale kinderhulporganisatie. Ze maakt er portretten van kinderen en ouderen.
1991	Laura maakt een serie straatportretten van Amsterdammers in opdracht van het Amsterdams Fonds voor de Kunst.
	Zij maakt een serie fotocollages, bewerkt met de paintbox, voor het Fotofestival Naarden. De theatrale fantasiebeelden zijn opgebouwd uit fragmenten van haar eigen foto’s (Leda en de Zwaan, The beauty and the Beast, Eros-Thanatos).
1991-’94	Laura geeft les aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht en werkt als gastdocent aan de afdeling Fotografie van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag.
vanaf 1991	Zij werkt aan Et in Arcadia Ego, een serie met een theatrale aanpak. In deze serie combineert zij foto’s van kunstmatige natuurbeelden in natuurhistorische musea met ‘echte’ natuurbeelden, waardoor vervreemding ontstaat. Foto’s uit deze serie, afgedrukt op groot formaat, gebruikt zij voor verschillende installaties.
1993	Zij heeft haar eerste presentatie van Et in Arcadia Ego in Artoteek Zuidoost, Amsterdam.
1995	Zij maakt een serie studioportretten van tweelingen, eveneens een terugkerend thema in haar oeuvre. De serie Tweelingen wordt onder de naam Gemini geëxposeerd in de Melkweg Galerie in Amsterdam.
1996	Laura begint met video te experimenteren.
1996-’97	Gemini wordt gepresenteerd op Doublé Vie, Doublé Vue in Fondation Cartier in Parijs: een groepstentoonstelling waaraan onder anderen Gilbert en George, Diane Arbus, Ralph Gibson en Cindy Sherman deelnemen.
1997	Laura toont de inmiddels uitgebreide serie Et in Arcadia Ego op de Fotomanifestatie Noorderlicht, Groningen.
1997-’98	Zij gaat samenwerken met prof.dr. Torn Voúte, kinderoncoloog aan het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam, voor het project Formules: een serie dialogen over de relatie tussen kunst en wetenschap, in het wetenschapscentrum newMetropolis te Amsterdam.
vanaf 1997	Zij werkt aan het project Constructie van Herinnering.
	In een combinatie van stilstaand en bewegend beeld, tekst en historisch foto- en filmmateriaal, verweeft zij elementen uit haar eigen biografie met de geschiedenis van de relatie Nederland-Indonesië-Japan.
1998	Zij ontvangt een werkbeurs van het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst.
1999	Zij reist opnieuw naar Japan, in het kader van het eerder genoemde project Constructie van Herinnering.

Beschouwing

Laura Rous bracht haar vroegste jeugd door in Indonesië. Van haar tweede tot haar zesde jaar verbleef zij in verschillende interneringskampen op Java. Haar vader kwam als krijgsgevangene om op de Junyo Maru, een Japans schip dat door de Engelsen werd getorpedeerd. Dr. L. de Jong heeft de ramp omschreven als ‘de grootste scheepsramp die zich ooit heeft voorgedaan’. Toch heeft Laura positieve herinneringen aan het leven in het kamp. Hoewel de beschikbare ruimte benauwd was, schiep zij er, bij gebrek aan speelgoed, haar eigen magische kinderwereld met aarde, torren en takjes. In de kampen leerde zij naar eigen zeggen, “oog te krijgen voor het onaanzienlijke”. De eerste jaren in Nederland had zij zelfs heimwee naar het Jappenkamp. “Ik miste het licht, de buitenlucht en de aarde. In Holland leek alles dood en vormeloos: de huizen vol tapijten en gordijnen, bomen zonder bladeren, mensen die als vormeloze schaduwen schuin tegen de wind in liepen. Ik voelde me er opgesloten.” Het bekende gevoel van ontheemd-zijn maakte dat zij zich later, als reizend fotograaf, overal snel thuis zou voelen.

In het recente multimediaproject met als werktitel Constructie van Herinnering verwerkt zij de herinnering aan haar eerste jaren in Indonesië.

Laura Samsom-Rous leerde de wereld van de fotografie al vroeg kennen, door haar werk als fotomodel en mannequin in Amsterdam, Brussel en Milaan in de jaren zestig. Zij heeft geen academie of vakschool doorlopen en is relatief laat begonnen als zelfstandig fotograaf.

Zij werkte als model onder andere met Paul Huf en Hans Dukkers. Tijdens de opnamen nam zij zelf veel attributen mee en bemoeide zich met de styling. Zij vroeg vaak om een spiegel schuin achter de camera, zodat zij actief kon meedenken over de composities. Haar eigen foto’s vallen later op door een hoge mate van stilering, al is deze nooit modieus maar eerder tijdloos.

Aan het eind van haar periode als model volgde Laura een schriftelijke cursus aan de Famous Photographers School. Een van de docenten was Richard Avedon. Diens rauwe portretten waren van blijvende invloed op haar werk. Na de cursus koos zij voor een studie culturele antropologie en bleef daarnaast fotograferen voor haar plezier.

In 1970 leerde zij de fotograaf Hans Samsom kennen. Samsom was een van de eerste fotografen die, al in de vroege jaren zeventig, gebruik maakte van meervoudige beelden. Hij had op dat moment naam gemaakt met zijn ‘multiscreen projecties’: het componeren van fotografische beeldverhalen op drie diaschermen naast elkaar, gecombineerd met geluid en tekst. Door met verschillende projectoren op één scherm te werken, ontstond een continu bewegend beeld.

Laura stopte met haar studie om mee te werken aan de projecten van Samsom en om samen te kunnen reizen. Als zij in Nederland waren, woonden zij in Alphen aan den Rijn. In 1971 trouwden Hans en Laura en ging Laura zich Samsom of Samsom-Rous noemen.

Hans maakte dankbaar gebruik van het geoefend oog van Laura. Zij hielp hem bij het selecteren van de beelden voor de multiscreen projecties, publicaties en andere opdrachten. Ook schreef zij begeleidende teksten. Geleidelijk aan begon zij mee te fotograferen. Hans leerde haar het vak. Een bekend voorbeeld van hun gezamenlijke multiscreen projecties was Schrijven met Licht. Voor het derde deel van dit drieluik, genaamd De Japanse Steenhouwer, schreef zij samen met Bertus Aafjes het scenario. Even succesvol was het programma Genesis uit 1979, dat anno 2001 nog steeds draait in een kerk in het Friese Allingawier. De multiscreen projecties werden op verschillende plekken in binnen- en buitenland vertoond: op universiteiten, in het bedrijfsleven en in de kunstwereld. Ook de twee ontroerende introductiefilmpjes voor de IKON, samengesteld uit gefotografeerde en (later) gefilmde gezichten van mensen overal ter wereld, zullen velen zich nog herinneren.

Tijdens de vele reizen die Laura samen met Hans (en een enkele keer alleen) maakte, raakte zij geïnspireerd om te fotograferen. “Omdat ik opgroeide in twee culturen, heb ik altijd een grote drang om te zien hoe het anders kan. Ik voel me tussen alle soorten mensen makkelijk thuis, en kan me snel in een vreemde cultuur inleven, misschien omdat het gevoel van ontheemd zijn mij door mijn achtergrond juist vertrouwd is. Ik ben op reis trouwens niet op zoek naar het exotische, eerder naar het alledaagse. Ook op straat in Amsterdam voel ik me vaak ‘op reis’. Het gaat meer om een geestesgesteldheid.”

Terwijl Hans aan het fotograferen was, concentreerde Laura zich op de details in haar directe omgeving. “Om iets interessant te maken is het genoeg er lang naar te kijken” zou later haar motto worden, vrij naar Flaubert. In de begintijd fotografeerde zij wat zij ter plekke aantrof. Het zijn enigszins vervreemdende beelden: portretten waar een geheimzinnige dreiging omheen hangt, zoals die van een vader en zijn zoon die stil als doden in zee drijven of surrealistisch aandoende stillevens, zoals de vroege foto van een steentje dat vanuit een bepaald gezichtspunt net een piramide lijkt.

De landen die Laura en Hans Samsom het meest bezochten, zijn Japan, Indonesië en de Verenigde Staten. Verder werkten zij in Noord-Afrika en in het Midden-Oosten. Zij voerden er, naast vrij werk, opdrachten uit voor onder andere het Nederlands Instituut voor de Tropen en de Verenigde Naties.

Laura Samsom ontdekte dat de mensen die zij fotografeerde zich snel bij haar op hun gemak voelden. Hans zag dit ook en liet het maken van portretten steeds vaker aan haar over. Voor het boek De Rechten van de Mens (1982) heeft zij het grootste deel van de portretten gemaakt. In 1980 maakte zij haar eerste ‘vrije’ foto van een caravan in zwart-wit met het silhouet van een boom en zijn schaduw. Dat was een magische ervaring, die haar de macht van de eigen fotografische blik deed voelen. Zij ontdekte dat “alles het fotograferen waard” was, dat ze het meest kleine of eenvoudige kon verheffen uit de dagelijkse werkelijkheid, betoveren met haar camera.

Verschillende gebeurtenissen aan het begin van de jaren tachtig bevestigden haar vertrouwen in een toekomst als zelfstandig professioneel fotograaf, naast de samenwerkingsprojecten met Hans. Haar in 1981 in Manhattan gemaakte portretten van een opvallende tweeling en van een gezin in hetzelfde, handgemaakte kostuum bezorgden haar een uitnodiging voor een expositie in het KLM-Plaza op Madison Avenue. Haar werk hing tussen foto’s van grote namen als Ed van der Elsken en Anton Corbijn en Laura werd gebombardeerd tot de ‘nieuwe Diane Arbus’.

In 1982 werd zij lid van de GKf. Ook de verhuizing naar Amsterdam in datzelfde jaar, gaf haar een nieuwe impuls. Laura ging nu zelf afdrukken en in de studio werken. In 1984 won zij de eerste prijs op de Rencontres Internationales in Arles, met de portretten uit Manhattan.

Uit de portretten die zij onderweg maakte, spreekt een groot respect voor het individu. Zonder uitzondering staan de gefotografeerden als sterke persoonlijkheden, maar toch in zichzelf gekeerd, voor de camera van Samsom. Ze lijken samen te vallen met hun unieke wezen, een gevoel dat goede portretfotografen zo feilloos naar boven weten te halen. De Zuid-Afrikaanse druivenplukster met haar handtas is met evenveel waardigheid gefotografeerd als de mooie jonge meisjes aan de Mississippi en het straatarme vluchtelingenmeisje in Jordanië. De eerste geënsceneerde, conceptuele serie Portraits of Portraits (1983) bestond uit stemmige stillevens met voorwerpen in Art Deco stijl. In nostalgisch aandoende zwart-witbeelden verwerkte Laura Samsom op geraffineerde wijze bestaande portretten: het portret van Claudette Colbert op de voorkant van het tijdschrift Cine Miroir, en een fotoportret van een anonieme vrouw in een etalage. Zij stelde met deze beelden de voor de fotografie zo wezenlijke vraag naar de verhouding tussen het origineel en de reproductie, een thema dat in al haar volgende series een rol zou blijven spelen. Het thema paste goed binnen de stroming ‘Appropriation Art’ – het hergebruiken van bestaand (beeld) materiaal – in de postmoderne jaren tachtig.

Els Barents, conservator van het Stedelijk Museum in Amsterdam, kocht werk van haar aan en nam het op in een tentoonstelling tijdens Foto ‘8/f in Amsterdam. Laura maakte een vervolg op deze serie met Voyage d’un Visage, waarbij zij in één beeld meermalen hetzelfde gezicht monteerde. Fotografie leent zich uitstekend voor verdubbeling, zoals pioniers in de geschiedenis van de fotografie reeds ontdekten bij het maken van fotomontages. Dit thema van verdubbeling vormt een rode draad in de portretten van Laura Samsom, zoals ook in een latere serie portretten van tweelingen. Aan deze portretten kwam geen enkele manipulatie te pas. Een foto verraadt nuances die wij met het blote oog niet zien. De subtiele verschillen, het ‘individuele extra’ zoals Samsom het noemt, tussen deze twee vrijwel identieke personen wordt voelbaar. Je vraagt je af waar de grens ligt van het individu als er meer wezens kunnen bestaan die opgebouwd zijn uit vrijwel hetzelfde genetische materiaal.

Laura Samsoms stadslandschappen en natuurbeelden zijn desolaat, ruimtelijk en verstild. Een enkele, eenzame mens benadrukt soms de leegte. Laura heeft de plekken uit hun oorspronkelijke context gehaald om deze, als theaterdecors, een eigen leven te laten leiden. Het gaat in deze landschappen niet zozeer om het afbeelden van de werkelijkheid, als wel om het creëren van een voorstelling in de verbeelding van de kijker. Wat een vredig dorpsplein uit de boeken van Marquez lijkt, was in werkelijkheid een druk verkeersplein in San Diego. Vaak moeten we, door de afwezigheid van mensen, raden naar de oorspronkelijke schaal van deze landschappen. Zo lijkt op het vulkaanlandschap van de Etna een kilometerslang lint – in werkelijkheid een afscherming van enkele meters – de krater te omspannen. En de foto van een gebouw in La Défense lijkt in deze uitsnede eerder op een vreemdsoortige radiator of broodrooster. Het zijn vreemde plekken waar dreiging heerst, stilte voor de storm. Die dreiging wordt versterkt door de contrastrijke afdrukken met veel zwart.

In de serie Et in Arcadia Ego (‘Zelfs in het Paradijs ben ik aanwezig’, waarbij ‘ik’ staat voor de Dood) gaf zij commentaar op de spanning tussen levende en dode, tussen wilde en gecultiveerde natuur. Zij mengde er opnamen uit de bestaande natuur met foto’s van opstellingen van planten en dieren in natuurhistorische musea. Als één groot ‘Memento Mori’ maakt deze serie de dreiging voelbaar van steeds opnieuw afsterven en tot leven komen van de natuur. En het besef dat de mens, in zijn drang de dood te overwinnen, het natuurlijke leven juist verder aantast.

Meestal werkt Laura Samsom met de kleinbeeldcamera, vanwege de handzaamheid en de grote scherptediepte: een Nikon F3 en F4, later de Canon EOS-EN en 50E. Zij gebruikt de laaggevoelige Velvia 50 ASA film, die ze op 40 ASA instelt. De film geeft een uiterst fijne korrel en felle kleuren. Aangezien de onderwerpen zélf meestal weinig bewegen, worden haar beelden door hun scherpte vaak verward met grootbeeldopnamen. De portretten flitst Samsom-Rous bij het gebruik van deze film vaak in, wat de gezichten uit hun omgeving naar voren haalt. Tegenwoordig maakt zij van de afdrukken (PE of bariet) vaak weer een nieuwe afdrukken op het fotokopieerapparaat. De drukken krijgen zo meer contrast en een grafische kwaliteit, een techniek die de foto’s naar haar zeggen “meer van deze tijd” maakt. Het reproduceren stelt haar ook in staat een zekere kritische distantie tot het beeld te bereiken.

In het gevarieerde werk van Laura Samsom zijn verschillende raakvlakken en invloeden te herkennen. De invloed van Richard Avedon op haar portretten werd al genoemd. Vooral haar vroege portretten zijn vaak vergeleken met werk van Diane Arbus, door wie zij inderdaad in de beginperiode beïnvloed werd. Ook liet zij zich inspireren door de surrealistische sfeerbeelden van Ralph Gibson. Maar wie haar portretten en stillevens nu bekijkt, ziet dat de vervreemding anders van karakter is dan bij Arbus en Gibson. Laura Samsom heeft een zwak voor het excentrieke en surreële, maar zij kiest nooit voor het bizarre. Zij zoekt eerder het bijzondere in het heel gewone. Haar opnamen in diorama’s en natuurhistorische musea zijn qua thematiek te vergelijken met de foto’s van Paul den Hollander. Zelf zegt zij vooral aan het vroegste werk van Den Hollander een voorbeeld te hebben genomen. Zij voelde zich aangetrokken tot zijn serie Moments in Time (1982) vanwege de surreële, licht dreigende sfeer. In haar voorkeur voor de sublieme schoonheid van het landschap en haar keuze voor verstilde plekken in esthetisch zwart-wit is zij ook verwant aan Amerikaanse fotografen als Minor White en Robert Adams.

De serie Portraits of Portraits vertoont zoals gezegd een conceptuele verwantschap met die van de ‘Appropriation Art’ uit begin jaren tachtig van Amerikaanse kunstenaars als Sherrie Levine en Richard Prince. Maar ook hier is het eindresultaat heel anders. De compositie en afwerking bij Laura Samsom zijn eerder klassiek dan (post)modern.

Op het eerste gezicht komt het oeuvre van Laura Samsom veelzijdig en zelfs wat versnipperd over: portret en landschap, documentair en geënsceneerd werk, kleur en zwart-wit. Toch zijn er zoveel constanten in haar werk, dat er sprake is van een duidelijk herkenbare fotografische ‘blik’. Zij werkt vanuit de grondhouding dat “alles en iedereen het fotograferen waard is”. In haar foto’s van levende en dode natuur is hetzelfde ontzag en hetzelfde gebrek aan hiërarchie aanwezig als bij haar portretten. Haar mentaliteit zou men kunnen verklaren uit een diepe natuurbeleving, die misschien wel zijn oorsprong had in Nederlands-Indië. “Terwijl ik fotografeer, lijkt het alsof ik weer de onschuldige blik van het kind krijg, dat nog geen besef van tijd heeft en nog geen namen en waarden aan wezens en dingen hecht”, zegt zij er zelf over. Een dode rat met gevouwen pootjes die zij langs de weg gevonden heeft, wordt – onder andere door de uitvergroting – verheven uit zijn nederige positie en ontdaan van zijn stigma.

Het oeuvre van Laura Samsom kan men zien als een zoektocht naar het unieke wezen van ieder mens, plant, dier en ding. Die passie deelt zij uiteraard met andere fotografen, maar Samsom stelt in haar beelden tegelijk de vraag naar de mogelijkheid om werkelijk in het raadsel van het leven door te dringen. Zijn onze visies niet altijd interpretatie, projectie, constructie?

De verdienste van Laura Samsom is dat zij het wezenskenmerk van de fotografie, de spanning tussen echt en vals, tussen werkelijkheid en fictie, tot inhoud heeft gemaakt van haar oeuvre, dat daarmee vele betekenislagen heeft. Iedere foto doet zich voor als een authentieke herinnering aan dat wat er ooit echt is geweest, het ‘ça a été’ van Roland Barthes. Maar in feite zijn alle foto’s volgens Laura Samsom een constructie van de menselijke geest, van de fotograaf die het beeld bepaalt en van de beschouwer die de voorstelling in zijn hoofd aanvult met persoonlijke associaties.

De complexe thematiek blijft helder en toegankelijk doordat Laura Samsom de beschouwer weet te verleiden met esthetische composities vol vloeiende lijnen, symmetrie en contrasten.

In haar laatste project, Constructie van de Herinnering, worden haar persoonlijke, atmosferische kinderherinneringen gespiegeld aan haar latere ervaringen in Nederland, Indonesië en Japan. Zij werkt sinds de late jaren negentig aan dit project waarin historisch, geënsceneerd en op locatie gefilmd en gefotografeerd materiaal gecombineerd worden. ‘De herinnering herinnert zich’ is het motto van dit project. Het verbeeldt vele gezichtspunten op één werkelijkheid. Het zou wel eens de geschiedenis in kunnen gaan als haar levenswerk, aangezien er allerlei thema’s en foto’s uit vorige projecten in samenkomen.

Documentatie

Primaire bibliografie

Hans Samsom en Laura Rous, In den beginne, Amsterdam (Meulenhoff) 1973 (idem Engelse ed.: In the beginning, Amsterdam/Secaucus (N.J.) (Meulenhoff International/Derbibooks) 1974; Duitse ed.: “Und es ward Abend und Morgen …”, Wuppertal-Barmen etc. (Aussaat Verl. etc.) 1977; Franse ed.: “Il y eut un soir et il y eut un matin…”, Giessen/Wuppertal (Brunnen Verlag Bâle/R. Brockhaus Verlag) 1978).

Hans en Laura Samsom-Rous, (tekst, foto’s, red.), Schrijven met licht. Een audiovisueel programma over fotografie door Hans en Laura Samsom. Canon multi-vision show, Roelofarendsveen (Borsumij Foto BV) z.j. [ca. 1975].

Hans en Laura Samsom-Rous, (tekst, foto’s, red.), Writing with light. An audio-visual program, projected on three screens, Amsterdam (Canon) 1975.

J. Sperna Weiland (hoofdred.), Hans en Laura Samsom-Rous (fotored.), Antwoord. Gestalten van geloof in de wereld van nu, Amsterdam (Meulenhoff) 1975.

Laura Samsom (tekst), Laura en Hans Samsom (foto’s), Kalender Canon 1978, Amsterdam (Canon) 1977.

Anoniem [= Laura Samsom-Rous], Tentoonstelling Laura Samsom – Nederland. 26 oktober t/m 14 november, in Reflexions 4 (november/december 1985) 23, p. 3.

Laura Samsom, Dit zijn wij, in Hollandse Hoogte 7 (2001) 2, p. 4-6 (met foto’s).

foto’s in:

Brochure De wereld van World Vision, Utrecht (World Vision Nederland) z.j., p. 4, 8, 14.

Hans Galjaard, Het leven van de Nederlander, Utrecht (Veen) 1981.

Hans en Laura Samsom-Rous (foto’s), Douwe Egberts. Annual Report 1981/82, omslag (voor- en achterzijde), p. 25-36.

New Found Land-NFL 2 (1982) 4, omslag, p. 1.

M.B.W. Biesheuvel en C. Flinterman (red.), De rechten van de mens, Amsterdam (Meulenhoff Informatief) 1983, p. 6, 13, 16, 21, 24, 29, 35, 39, 42, 45, 56, 62-63, 73, 80, 85, 98, 103, 107, 123, 131, 134, 140, 147, 150, 157, 160, 164, 169.

Holland Herald 18 (1983) 6, p. 28-31, 38-39.

Jaarverslag/Kalender Foster Parents Plan 1983, januari, maart.

Brochure Foster Parents Plan [campagne: ‘Als u Melati adopteert helpt u ook haar hele dorpje’], Amsterdam (Foster Parents Plan) z.j. [ca. 1984].

[advertentie Foster Parents Plan], in NRC Handelsblad 21 november 1984.

Foster Parents Post winter 1984/1985.

Holland Herald. Special edition for Holland Calling, z.j. [1986], p. 6, 8-9, 11, 13.

Jaarverslag DMV-Campina 1986, omslag, p. 9, 13.

Holland Herald 21 (januari 1986) 1, p. 26, 28-29, 31, 33-37.

Nouvelles techniques. Bulletin d’information technique et professionelle [Kodak] (juni 1986) 83, p. 9.

Alert. Galerie agenda Amsterdam 2 (november 1986) 10, p. 51.

Lex Blom en Peter van der Maat (tekst), 2×24 uur in de provincie Utrecht, Wijk en Aalburg (Boek/Design bv, Uitgeverij) 1987, afb. 7, 9, 87, 130, 136, 166.

Hollandse Koopmansbank HKB. Jaarverslag 1987.

Suikermaatschappij. Jaarverslag 1987.

Hans Samsom en Laura Samsom-Rous (foto’s), Kalender KLM 1988.

Catalogus TIP 88 Fribourg. La Triënnale internationale de la photographie, Fribourg (Musée d’Art et d’Histoire) 1988, p. 165.

Focus 75 (maart 1988) 3, p. 28.

Plaatwerk 4 (maart 1988) 22/23, p. 5.

Foto 43 (april 1988) 4, p. 12.

Affiche Projektie/Reflektie, Haarlem (Provinciehuis) 1989.

AMEV Jaarverslag 1989, p. 20, 29, 39, 46, 67.

Rudy Kousbroek (tekst), 66 Zelfportretten van Nederlandse fotografen, Amsterdam (Nicolaas Henneman Stichting) 1989, afb. 50.

Holland Herald 24 (juli 1989) 7, p. 22-23.

Oog in oog met… … Laura Samsom, in P/F Professionale Fotografie (september 1989) 4, p. 16-17.

Focus (november 1989) 11, p. 12.

Foto & Doka november 1989, p. 12.

Pheme (winter 1989) 10, p. 3.

A man for all reasons. The 1990 Wim [Koole] Calendar, z.p. (IKON) 1989, januari, februari, maart, april, mei, november.

Matin van Veldhuizen, Een kwestie van twee, Amsterdam (International Theatre & Film Books i.s.m. Theater van het Oosten) 1990, p. 18, 21.

Jaarverslag Prins Bernard en Anjerfonds [50 jaar] 1990, p. 98.

P.J. van Leeuwen (samenst.), Laura Samsom-Rous en Hans Samsom (foto’s), Mijn wereld het verpleeghuis, Den Haag (SDU) 1990.

Douwe Tiemersma (red.), Wijsbegeerte, universiteit en maatschappij, Baarn (Ambo) 1990), p. 140-141.

NRC Handelsblad 16 januari 1990, p. 6.

Het Parool 17 januari 1990, p. 3.

De Telegraaf 30 maart 1990, p. 17.

de Volkskrant 15 mei 1990, p. 21.

World Vision Nieuws 6 (herfst 1990) 9, ongepag.

HP/De Tijd 21 september 1990, p. 48-49.

[Nieuwsbrief] World Vision Nederland 30 november 1990.

A propos 4de kwartaal 1990, p. 58.

de Volkskrant 22 december 1990, Het Vervolg, p. 7.

Catalogus tent. Nederland, O Nederland, Amsterdam (Stedelijk Museum) 1991, ongepag.

Kalender Foto-Litho Color Techniek BV 1991, Amsterdam (Foto Litho Colortechniek) 1990, maart.

Trouw 7 maart 1991, p. 19.

Panorama 78 (28 maart-4 april 1991) 14, p. 36-37.

GKf tentoonstelling Stedelijk Museum. Nederland, O Nederland, in Focus 76 (april 1991) 4, p. 25.

Trouw 11 april 1991, p. 9-

F+D. Foto +Doka (mei 1991) 5, p. 16.

Anti Apartheidskrant 2 (mei/juni 1991) 6, p. 6.

Het Parool 14 mei 1991, p. 13.

Gay Tourist lnfo (zomer 1991) 2, omslag en prentbriefkaarten.

de Volkskrant 25 juni 1991, p. 13.

Tijdschrift voor de sociale sector (oktober/november 1991) 10, p. 30.

Trouw 16 oktober 1991, p. 15.

Anti Apartheidskrant 3 (november/december 1991) 3, p. 9.

Ruimte 9 (1992) 2, omslag, p. 3, 37.

Ruimte 9 (1992) 3, p. 50.

Trefpunt (1992) 6, p. 15.

de Volkskrant 9 januari 1992, p. 13.

Uitkrant voor Amsterdammers maart 1992, p. 24.

Trouw 3 maart 1992, p. 9.

F+D. Foto +Doka (april 1992) 4, p. 8.

Focus (april 1992) 4, p. 10.

Het Financieele Dagblad 1 mei 1992, p. 4.

Het Parool 4 juni 1992, p. 4.

Consumenten-geldgids juli 1992, p. 32.

[Nieuwsbrief] World Vision Nederland 7 september 1992.

Trouw 7 oktober 1992, p. 19.

Psychologie 12 (maart 1993),p. 14-15, 17.

Alert. Galerie agenda Amsterdam 9 (april 1993) 4, p. 81.

VU Magazine juni 1993, p. 34.

Canon in Focus 26 (juli/augustus 1993), p. 6-7.

NRC Handelsblad 3 juli 1993, Zaterdags Bijvoegsel, p. 5.

Humanist oktober 1993, p. 20-21.

Opzij 21 (oktober 1993) 10, omslag, p. 9.

TJJ. Tijdschrift voor jeugdhulpverlening en jeugdwerk 5 (oktober 1993) 10, omslag.

World Vision Nieuws 8 (oktober 1993) 4, omslag,

de Volkskrant 30 oktober 1993, Vervolg, p. 6-7.

Opzij 21 (november 1993) 11, p. 105.

Synaps. Nieuw van het VU ziekenhuis en de medisch faculteit van de Vrije Universiteit (december 1993) 4, omslag.

Auteur onbekend, 15 Jaar vrouwenoverleg, Amsterdam (Dienst Ruimtelijke Ordening Amsterdam) 1994.

The Progress of Nations 1994, New York (UNICEF) z.j., p. 24.

HIVnieuws (1994) 30, p. 3.

Randstad Data (1994) 5, p. 11.

Opzij 22 (januari 1994) 1, p. 65, 67.

Toorts januari 1994, p. 3.

World Vision Nieuws januari 1994.

Primeur 25 januari 1994, p. 5.

Humanist maart 1994, p. 16-17.

Utrechts Universiteitsblad 17 maart 1994, p. 7.

Newsweek 21 maart 1994, Special advertising section. Computers & Communications 1994, ongepag.

GGD Journaal 5 (juni 1994) 3, omslag.

Intermediair 30 (10 juni 1994) 2, p. 37.

Intermediair 30 (1 juli 1994) 26, omslag.

Focus 81 (oktober 1994) 10, p. 94.

TJJ. Tijdschrift voor jeugdhulpverlening en jeugdwerk 6 (november/december 1994) 11/12, omslag.

Humanist december 1994/januari 1995, p. 28-29.

Taco Anema e.a. (red.), 50 Jaar fotografie GKf 1945-1995, Amsterdam (De Verbeelding) 1995, p. 132-133, 198.

Anne Karen de Boer, Ton Broekhuis en Wim Melis, De Ketting II en III. De multiculturele samenleving / Handen, Groningen (Stichting Aurora Borealis) 1995, p. 30

The Progress of Nations 1995, New York (UNICEF) z.j., p. 1, 22, 28, 44.

Psychologie 14 (februari 1995), p. 42-43.

Bulletin Vakbondsschool (mei 1995) 2, omslag, p. 5.

Focus 82 (juli/augustus 1995) 7/8, p. 98.

Jeugd en Samenleving (november/december 1995) 11/12, p. 644-645.

Kinderen voor de lens, in Intermediair 31 (29 december 1995) 52, p. 39.

The Progress of Nations 1996, New York (UNICEF) z.j., p. 28, 42.

Huub Surendonk, Onderhoud in beweging. 1921-1996. 75 Jaar KLM Technische Dienst, z.p. (KLM) 1996, p. 44-45, 64, 78-79, 84-87, 90, 92, 95, 99-101, 106-109.

Mois de la Photo a Paris. Catalogue Général, Parijs (Maison Européenne de la Photographie) 1996, p. 94, 96.

Intermediair32 (9 februari 1996) 6, omslag.

Tijdschrift voor verpleeghuisgeneeskunde [TvV] 20 januari 1996, p. 37.

Primeur 16 februari 1996, p. 37.

Wolkenridder. Magazine voor KLM-ers juni 1996, omslag.

Tikker 19 (november 1996) 2, p. 37.

Dagblad De Limburger 13 november 1996, p. 3.

Elisabeth Gille, Een landschap van as, Breda/Berchem (De Geus/EPO) 1997, omslag.

RandstadData (1997) 2, p. 18.

Nieuw tijdschrift voor de volkshuisvesting (1997) 3, p. 22.

Le nouveau quotidien 26 februari 1997, p. 3.

Folia 30 januari 1998, p. 10.

NRC Handelsblad 27 november 1998, Cultureel Supplement, p. 24.

Sevtap Baycili, De nachtmerrie van de allochtoon, Amsterdam (Van Gennep) 1999, omslag voor- en achterzijde.

Affiche Sevtap Baycili. De nachtmerrie van de allochtoon, z.j. [1999].

Ina Bouman, Het bomen theater, Amsterdam (Van Gennep) 1999, omslag.

Kunstschrift 43 (1999) 1, p. 43.

Intermediair 35 (17 juni 1999) 24, p. 119.

Catalogus Van Gennep zomer 1999, omslag, p. 1-2.

Trouw 9 oktober 1999, p. 33.

Kunst & Antiek Journaal juni 2000, p. 5.

Catalogus Van Gennep najaar 2000, omslag, p. 2, 4.

Kerstkaart Harrier, 2000.

Kerstkaart AMC, 2000.

Intermediair36 (13 januari 2000) 2, p. 31.

Serie ‘A certain place’ door verschillende Nederlandse schrijvers met foto’s van Laura Samsom-Rous, in Holland Herald:

Mensje van Keulen, 25 (mei 1990) 5, p. 44-47.

Max Dendermonde, 25 (juni 1990) 6, p. 68-71.

Kees van Kooten, 25 (juli 1990) 7, p. 38-41.

Hans Keiler, 25 (augustus 1990) 8, p. 36-39.

Bob den Uyl, 25 (september 1990) 9, p. 40-43.

Dolf de Vries, 25 (oktober 1990) 10, p. 38-41.

Hans Auer, 25 (november 1990) 11, p. 42-45.

Simon Vinkenoog, 26 (december 1990) 12, p. 32-35.

Adriaan Morriën, 26 (januari 1991) 1, p. 34-37.

Bertus Aafjes, 26 (februari 1991) 2, p. 30-31.

Hans Ferrée, 26 (maart 1991) 3, p. 36-38.

Secundaire bibliografie

Programmaboekje Art Directors Club Nederland, Amsterdam (RAI Congrescentrum) z.j.

Brochure Kans op kunst met kwaliteit van Agfa-zwart/wit papier, z.p. (Agfa) z.j.

Auteur onbekend, Scheppingsverhaal beeldend verteld, in Algemeen Dagblad 27 maart 1973.

Auteur onbekend, Genesis 1 en 2 als fotoboek, in NRC Handelsblad 27 maart 1973.

P.L. van Vliet, In den beginne: Het scheppingsverhaal in foto’s verbeeld, in de Volkskrant 27 maart 1973.

Hans Kessens, Hans Samsom: gewoon laten zien hoe de wereld er uitziet. Zij fotografeerden “In den beginne”, in Nieuwsblad van het Zuiden 14 april 1973.

J.K., Gedicht in kleurenfoto’s op Genesis, in De Limburger 12 mei 1973.

Bas Roodnat, Fotografie van toen en van nu, in NRC Handelsblad 27 januari 1977.

Piet van der Vliet, Eresaluut aan de fotografie, in de Volkskrant 1 november 1977.

Auteur onbekend, Internationale Multivision Show “Schrijven met licht”, in Leidse Post/Zuid-Holland Post 9 november 1977.

Auteur onbekend, A legend comes to life, in Holland Herald 13 (1978) 6, p. 40-45.

Auteur onbekend, ‘Schrijven met licht’ in Onderwijsmuseum, in Het Binnenhof 28 juli 1978.

Terry James-Kester, Mankind in multivision, in Holland Herald november 1980.

Bas Roodnat, Scheppingsverhaal als dia-experiment, in NRC Handelsblad 16 april 1981.

Els Barents, Van afbeelden naar verbeelden, in Foto in vorm, Grafisch Nederland 1984, p. 37, 43.

Catalogus tent. Foto ’84, Amsterdam (Stichting Amsterdam Foto) 1984, p. 8, 60-61, 110.

Pauline Terreehorst, Negentien vrouwelijke fotografen, in Foto 39 (mei 1984) 5, Special, p. 3, 23.

Lorenzo Merlo, Tentoonstelling 19 Vrouwelijke Nederlandse hedendaagse fotografen. 19 mei- 14 juni 1984, 3 (mei-juni 1984) 14, p. 4-7.

Margaret Austin, Project Holland Calling, in Holland Herald. Special edition for Holland Calling, z.j. [ca. 1986], p. 3, 42-45 (met foto’s).

Auteur onbekend, Tentoonstelling Hans en Laura Samsom – Nederland. Winnaars van de Joop Alblas-prijs 1985. […], in Reflexions 5 (maart-april 1986) 25, p. 6-7.

Auteur onbekend, Hans en Laura Samsom-Rous winnen Joop Alblas-prijs, in Fotoprof 4 (april 1986) 2, p. 25.

Auteur onbekend, Joop Alblasprijs 1985: in handen van Hans en Laura Samsom-Rous, in Capi-Lux Vakkrant mei 1986, p. 4.

Charles Bels, Hans Samsom en Laura Samsom-Rous. “Wij voegen iets aan elkaar toe”, in Het Binnenhof 21 juni 1986.

Dirk van der Spek, Joop Alblasprijs voor Laura Samsom Rous en Hans Samsom. Waardering voor perfektie/Peter Kersten, [rapport van de jury van de Joop Alblasprijs], in Focus 71 (juli 1986) 7, p. 35-54 (met foto’s).

Amsterdams Jaarboek Beeldende Kunst/Amsterdam Art Annual/Annuaire des Beaux Arts d’Amsterdam/Jahrbuch Bildende Künste Amsterdam 1987, p. 108-109.

Auteur onbekend, Agfa biedt kans op kunst met speciale ‘fine-art’ drukken van Rutger ten Broeke, Anja de Jong, Toon Michiels, Laura Samsom, in P/F Aktueel (1987) 9, p. 6.

Auteur onbekend, Laura Samson-Rous [sic]. Fotomania, in De Nieuwe Weelde (1988) 7, ongepag.

Ellen Kok, Fotograaf Laura Samsom: “Om iets interessant te maken is het genoeg er lang naar te kijken”, in Utrechts Nieuwsblad/NZC 4 februari 1988, p. 25.

Auteur onbekend, ‘Kinderen in beeld’ voor Rode Kruis, in Trouw 27 februari 1988, p. 4.

[advertentie ‘Profs in Fuji Laura. Samsom-Rous], in Focus (december 1988) 12, p. 26-27.

Ingeborg van Teeseling, Laura Samsom-Rous. De wereld is mijn voorstelling, in Humanist 43 (december 1988/januari 1989) 12/1, p. 14-19.

I.v.B. [= Irma van Bommel], Laura Samsom-Rous, in Rijksaankopen 1988.

Werk van hedendaagse beeldende kunstenaars, Den Haag (Rijksdienst Beeldende Kunst/SDU) 1989, p. 182, 313.

Catalogus Internationale Fotoveiling Amsterdam. Zondag 26 februari 1989, Amsterdam (Stichting Canon Image Centre/Stichting F 32/Hotel Pulitzer) 1989, lot 176-178.

Catalogus tent. Inzicht-Uitzicht. ‘Ruimte’ in het werk van negen hedendaagse fotografes, Amsterdam (Stichting Vrouwen in de Beeldende Kunst) 1989, p. 9, 22-23.

Auteur onbekend, Fotograferende vrouwen exposeren, in Aspekt 20 september 1989, p. 503.

Godertvan Colmjon, Fotografes ten strijde tegen oud vrouwbeeld. Amazone-expositie in kader 150 jaar fotografie bij B.A.F., in Amersfoortse Courant 8 november 1989.

Catalogus Internationale Fotoveiling Amsterdam. Zondag 25 februari 1990, Amsterdam (Stichting Canon Image Centre/Stichting F32/Hotel Pulitzer) 1990, lot 201-204.

Tineke de Ruiter, Laura Samsom-Rous, in Catalogus tent. Capi-Lux Alblas Prijs 10 jaar, Amsterdam (Capi-Lux Alblas Stichting) 1990, p. 66-79 (met foto’s).

Auteur onbekend, Overzichtstentoonstelling ’10 jaar Capi-Lux Alblas Prijs’, in La Ligna 3 (maart 1990) 2, p. 3, 11, 16.

MRZ, Tien jaar Capi-Lux Alblasprijs. Prijswinnaars exposeren in Posthoornkerk, in De Telegraaf 30 maart 1990.

Wilco Kalbfleisch en Herman Keppy, Contrasten in Zuid-Afrika. Laura Samsom Rous, in Focus 75 (september 1990) 9, p. 45-47 (met foto’s).

Catalogus Fotofestival Naarden, Naarden 1991, p. 2, 58-59 (met foto’s) (idem: in Focus 76 (mei 1991) 5).

Henk Gerritsen, 32 Fotografen die hun persoonlijke voorkeur in beeld brengen oog in oog met fotograaf Henk Gerritsen, Zoetermeer (P/F Publishing) 1991, p. 20-21, 73.

Ingeborg Leijerzapf e.a. (tekst), Het beslissende beeld. Hoogtepunten uit de Nederlandse fotografie van de 20e eeuw/The Decisive image. Dutch Photography from the 20th Century, 1991, Amsterdam (BIS) 1991, p. 165, 209-210.

Philip P. Kruijer, Fotofestival Naarden. Niet te missen trefpunt voor fotografie, in F+D. Foto+Doka (mei 1991) 5, p. 14-17.

Hans Samsom, Druiven der gramschap, in De Anti Apartheidskrant 2 (mei/juni 1991) 6, p. 7.

Auteur onbekend, Vesting Naarden middelpunt van fotofestival, in NRC Handelsblad 14 mei 1991, p. 6.

Catalogus Internationale Fotoveiling Amsterdam. Zondag 23 februari 1992, Amsterdam (Stichting Canon Image Centre/Hotel Pulitzer) 1992, lot 215-217.

Maartje van den Heuvel en Anneke van Veen (samenst.), Foto’s voor de stad. Amsterdamse documentaire fotoopdrachten 1972-1991/Leontine Coelewij, Haro Plantenga en Anneke van Veen (samenst.), Foto’s voor de stad. Amsterdamse documentaire foto-opdrachten 1989-1991, Amsterdam (Gemeentearchief Amsterdam) 1992, ongepag., no. 123 (met foto’s).

Linda Roodenburg, Fotowerk in opdracht 1986-1991, Rotterdam (010/Perspektief) 1992, p. 56-57, 155, 159.

Rianne van Dijck, In gesprek met Laura Samsom-Rous. Soms denk ik “wat heb ik toch een leuk vak”, in Fotoprof 9 (februari 1992), p. 4-6.

Huub Kohnen, Leda en de zwaan, in Fotoprof 10 (april 1992) 1, p. 9.

Gallery. An occasional series featuring one work by a Dutch photographer, in Holland Herald 27 (juli 1992) 7, p. 80.

Iris Dik (red.), Ver=Hier. Uit de collectie van het Nederlands Fotomuseum, Sittard (Nederlands Fotomuseum) 1993, p. 8, 31.

Iris Dik, Et in Arcadia Ego. Laura Samsom, in Ideas of Nature [uitgave van Artoteek Zuidoost] (1993) 1, p. 14-19 (met foto’s).

Anoniem [= Veronica Hekking], De beteugelde natuur, in GKf bulletin (1993) 2, p. 3-4.

Catalogus International Photo-Auction, 21 February 1993, Hotel Pulitzer, Amsterdam 1993, lot 185-186.

Anita Baars, Het Arcadië van Laura Samsom, in Focus (april 1993) 4, p. 4, 43-45 (met foto’s).

Wim Broekman, Laura Samsom-Rous, in Foto 48 (september 1993) 9, p. 3, 24-29.

Auteur onbekend, Gon Buurman/Laura Samsom, in Professionele Fotografie (1994) 2, p. 71.

Programmaboekje Melkweg 17-30 oktober 1994.

Catalogus tent. Vijftig Jaren van Toekomst, Groningen (Stichting Aurora Borealis) 1995, ongepag.

Jan Koekebakker (eindred.), Werk/work. De Randstad fotocollectie/ The Randstad Collection of Photographs 1988-1995, Amsterdam (Randstad Holding) 1995, p. 68-69, 120.

Ruud Spruit (eindred.), Spelen met onzichtbare dingen. Over kunst maken en beleven, Haarlem (Becht) 1995, omslag, p. 40-46 (met foto’s).

Robbert Bodegraven, de Bewondering. Laura Samsom Rous over haar bewondering voor Bertien van Manen, in Hollands Licht (1995) 3, p. 31.

Auteur onbekend, Gemini, in F+D. Foto+Doka (juli 1995) 7, p. 8.

Auteur onbekend, Doublé exposure, in Time Out Amsterdam juli 1995, p. 14.

Paola van de Velde, “Het is alsof het ene gezicht een masker is van het andere”, in Algemeen Dagblad 22 juli 1995, p. 19.

Auteur onbekend, [zonder titel], in Capi (najaar 1995) 3, p. 30-34.

Auteur onbekend, Kinderen voor de lens, in Intermediair 31 (29 december 1995) 52, p. 33-39.

Catalogus tent. Doublé vie, doublé vue, Parijs (Fondation Cartier pour 1’Art Contemporain) 1996, p. 11 (met foto’s).

Catalogus tent. Fotodiffusione ’96 – Olanda. Mostra e incontri dedicati alla fotografia in Olanda, Turijn (Fondazione Italiana per la Fotografia) 1996, p. 34, 38.

Maro Ziegler, De bakkersdochter en de zwaan, in Weekeinde [bijlage bij] De Telegraaf/De Courant Nieuws van de Dag 23 maart 1996, p. 2.

Auteur onbekend, Camera’s eye. KLM E&M through the camera’s eye, in Engineering Edge 2 (juni 1996) 2, p. 9-14.

Herman Keppy, Mois de la Photo a Paris. Laura Samsom prominent in Parijs, in Focus 83 (november 1996) 11, p. 12-15 (met foto’s).

Auteur onbekend, Quand les photographes voient doublé. La gémillité a la Fondation Cartier, in Le Journal des Arts (november 1996) 30, p. 16.

Maro Ziegler, De bakkersdochter en de zwaan, in Melkweg Jaarverslag 1996, p. 32-33.

Catalogus tent. De hof van Eden/The garden of Eden [Noorderlicht 1997], Groningen (Stichting Aurora Borealis) 1997, p. 28-29, 70, 81, 117-119, 121-122, 134, 248-249.

Auteur onbekend, Werk/work. De Randstad fotocollectie, in Randstad Data (1997) 2, p. 18-19.

Ineke Bijnagte, Randstad collectie, in Hollands Licht 3 (1997) 4, p. 4-7.

Iris Dik en Peter Henkes (red.), Formule 2. Kunstenaars en wetenschappers in dialoog [begeleidende publicatie bij Formule2, een project van Stichting Formule2 met medewerking van newMetropolis science and technology center en de Universiteit van Amsterdam], Amsterdam (Stichting Formule2) 1998, omslag, p. 42-47, 76 (met foto’s).

Veronica Hekking, Spiegeling, montage, herinnering en stilstand. Tussen fotobeeld en filmscène, in Hollands Licht 4 (1998) 1, p. 10-14.

Auteur onbekend, “GKf Ontmoetingen”, in GKf Berichten (1998) 8, omslag, ongepag. (idem, in GKf Berichten (1998) 9, met andere foto).

Andrea Bosman, ‘Er gaat in de wereld niets verloren’, in Trouw 31 januari 1998, p. 21.

M.L., Leven & sterven, in Uitkrant voor Amsterdammers februari 1998, p. 30.

Simon Knepper, Terug naar Da Vinci, in Status 7 (februari 1998) 2, p. 16-17.

Heikke Dander e.a. (red.), Formule2. 1, Berlijn (Vice Versa Verlag) 1999, p. 38-43, 118 (met foto’s).

Anja Novak en Debbie Wilken, Eeuwige jeugd. 100 Jaar kinderportretten in de Nederlandse fotografie, z.p. (Spaarnestad Fotoarchief/Gorcums Museum/Huizer Museum Het Schoutenhuis) 2000, p. 47, 56.

Herman Hoeneveld, Duotoon. Laura Samsom-Rous, in P/F. Vakblad voor fotografie en imaging (2000) 6, p. 51-58 (met foto’s).

Veilingcatalogus Sotheby’s. Modern & Contemporary Art including Photographs, Sale AM0768, 7 juni 2000, Amsterdam (Sotheby’s) 2000,lot 405, 449, 478.

Veilingcatalogus Glerum Auctioneers. Photography 1850-2000. Veilingnr. 194, 3 juli 2000, Amsterdam (Glerum) 2000, lot 75-76.

Veilingcatalogus Glerum Auctioneers. Dutch Photography 1900-2000. Veilingnr. 202, 27 november 2000, Amsterdam (Glerum) 2000, lot 133-135.

Veilingcatalogus Sotheby’s. Modern & contemporary Art including Photographs. Sale AM0788, 6 december 2000, Amsterdam (Sotheby’s) 2000, lot 536, 538, 608.

Auteur onbekend, ‘Travelling light’. Laura Samsom-Rous, in P/F-Vakblad voor fotografi en imaging (2000) 9, p. 85.

sk, Verrassend informeel, in Status 9 (december 2000) 20, p. 18.

Veilingcatalogus Sotheby’s. Modern & Contemporary Art including Photographs, Sale AM0810B, 11 juni 2001, Amsterdam (Sotheby’s) 2001, lot 434, 495.

Anna Kroon en Sandrine van Noort, Het licht verhevene en de impuls om ‘het te doen’, in Kunstblad (augustus 2001) 4, [middenkatern] SBK Amsterdam (augustus 2001) 4, p. 1, 10-11.

Lidmaatschappen

GKf, vanaf 1982.

Onderscheidingen

1984 Eerste prijs in fotowedstrijd tijdens Rencontres Internationales de la Photographie, Arles.

1986 Capi-Lux Alblas prijs 1985 (uitgereikt 17 april 1986 aan Laura en Hans Samsom)

1987 Eerste prijs SAM (Stichting Audiovisuele Manifestaties) festival voor multiscreen projectie Mirrors of Life (samen met Hans Samsom).

1988 Trophée de la Qualité 1988 (onderscheiding ingesteld door de Franse papierfabriek Arjomari-Prioux), voor kalender KLM 1988 met foto’s van Hans en Laura Samsom-Rous.

Tentoonstellingen

1982 (g) New York, KLM Plaza, In my View.

1984 (g) Amsterdam, Canon Photo Gallery, 19 Vrouwelijke Nederlandse hedendaagse fotografen (Foto ’84).

1984 (g) Amsterdam, Nieuwe Kerk, 7 Hedendaagse Nederlandse fotografen (Foto ’84).

1984 (g) Amsterdam, Nieuwe Kerk, In voor- en tegenspoed (Foto ’84).

1984 (g) Arles, Rencontres Internationales de la Photographie [presentatie van de fotowedstrijd].

1985 (e) Amsterdam, Canon Photo Gallery.

1986 (e) Amsterdam, Olympus Gallery, Laura Rous Samsom – fotografie, zwart/wit en kleur.

1986 (g) Amsterdam, Canon Photo Gallery, [expositie van werk van de winnaars van de Joop Alblas-prijs 1985: Hans en Laura Samsom].

1986 (g) Amsterdam, Koninklijk Instituut voor de Tropen, [expositie van werk van de winnaars van de Joop Alblasprijs 1985: Hans en Laura Samsom].

1987 (g) Den Haag, Provinciehuis, Dutch Photography (Stichting Dunhill Dutch Photography).

1988 (g) Amsterdam, Stedelijk Museum, Geliefde personen. Foto ‘s van de GKf. Beroepsvereniging van fotografen.

1988 (g) Amsterdam, Focus Gallery.

1988 (g) Fribourg, Musée d’Art et d’Histoire, La Triënnale internationale de la photographie/5th International Triennial Exhibition of Photography.

1988 (e) Leiden, Fotomania, Le voyage d’un visage.

1988 (g) Leningrad, Central Exhibition Hall, (Stichting Dunhill Dutch Photography).

1988 (e) Utrecht, Pantafos Fotogalerie.

1989 (g) Amersfoort, Studio BAF, Projectie/Reflectie.

1989 (g) Amsterdam, ‘Focus on Photography’ Gallery, Erotiek, twee vrouwen, twee visies.

1989 (g) Amsterdam, Posthoornkerk, Inzicht-Uitzicht. ‘Ruimte’ in het werk van negen hedendaagse fotografes (Stichting Vrouwen in de Beeldende Kunst).

1989 (g) Amsterdam, Stichting Amazone, Projection/Reflection.

1989 (g) Enschede, Rijksmuseum Twenthe, Rijksaankopen 1988.

1989 (g) Haarlem, Provinciehuis, Projektie/Reflektie.

1990 (g) Amsterdam, Posthoornkerk, 10 jaar Capi-Lux Alblas Prijs.

1990 (g) Sittard, Kritzraedthuis, Zonder namen.

1991 (g) Amsterdam, Museum Fodor, [Amsterdamse documentaire foto-opdrachten].

1991 (g) Amsterdam, Nieuwe Kerk, Het beslissende beeld. Hoogtepunten uit de Nederlandse fotografie van de 20e eeuw (Stichting Dunhill Dutch Photography).

1991 (g) Amsterdam, Stedelijk Museum, Nederland, O Nederland {GM).

1991 (g) Naarden, [opgesteld in de grachten rond de muren van de vesting], [waterproject] (Fotofestival Naarden).

1991 (e) Naarden, ‘t Packhuis, Natura (Fotofestival Naarden).

1992 (g) Amsterdam, Beurs van Berlage, Fotowerk, fotografie in opdracht 1986-1992.

1992 (g) Amsterdam, Museum Fodor, Foto ‘s voor de Stad. Amsterdamse documentaire foto-opdrachten 1972-1991.

1992 (g) Amsterdam, Stedelijk Museum, Klein voorwerp van verlangen (GKf).

1993 (g) Amsterdam, Amsterdams Historisch Museum, Tijd van leven.

1993 (e) Amsterdam, Artoteek Zuidoost, Et in Arcadia Ego (expositie i.k.v. het project Ideas of Nature).

1993 (g) Amsterdam, Bloem Gallery, Every child is of marble.

1993 (e) Hoensbroek, Kasteel Hoensbroek (Ilford Fotogalerie 68), Veduta.

1993/1994 (g) Sittard, Nederlands Fotomuseum, Ver=Hier.

1994 (g) Amsterdam, Melkweg Galerie, Picture me blue. Tentoonstelling over Toto Frima en haar hond Blue.

1994 (g) Amsterdam, Melkweg Galerie, Verzamelde Portretten. Een fototentoonstelling van Gon Buurman & Laura Samsom.

1994 (g) Amsterdam, De Moor. Amsterdams Centrum voor Fotografie, Mijn belangrijkste foto in 1993.

1995 (g) Amsterdam, Melkweg Galerie, Gemini [Laura Samsom-Rous en Elina Söyri].

1995 (g) Amsterdam (Amsterdam-Buitenveldert), Rothmansgebouw, Het Vervolg… (Stichting Dunhill Dutch Photography).

1995 (g) Groningen, Der Aa-Kerk, Vijftig Jaren van Toekomst (GKf) (fotomanifestatie Noorderlicht).

1995 (g) Groningen, USVA Noorderlicht Fotogalerie, De Ketting (II & III) (fotomanifestatie Noorderlicht).

1995 (g) Hoorn, Oog van Hoorn, De Versierde Mens.

1995 (g) Naarden, Spaanse Huis, Werk-Work. Randstad Fotocollectie 1988-1995 (Fotofestival Naarden).

1995 (g) Rotterdam, Nederlands Foto Instituut, Lichtjaren. 50 jaar GKf-fotografie.

1996 (g) Amsterdam, Amsterdams Centrum voor Fotografie, 17 Amsterdamse fotografen fotograferen 17 Amsterdamse 17jarigen.

1996 (g) Amsterdam, Melkweg Galerie, Betond Reality. Mythos-Dreams and Fantasy-Fiction.

1996 (g) Amsterdam, Vakbondsmuseum, Werk/Work (Randstad fotocollectie).

1996 (g) Hasselt, Cultureel Centrum Hasselt, Fotografie als beeldende kunst.

1996 (g) Rome, Sala 1, La Fotografia Contemporanea in Olanda.

1996-1997 (g) Parijs, Fondation Cartier pour 1’Art Contemporain, Doublé Vie,Doublé Vue.

1996 (g) Stuttgart, Volkshochschule, Lichtjaren. 50 jaar GKf-fotografie (Festival der Niederlande).

1996-1997 (g) Turijn, Fondazione Italiana per la Fotografia, Fotodiffusione ’96. Panorama della fotografia storica e contemporanea dei Paesi Bassi.

1997 (g) Groningen, Der Aa-Kerk, De hof van Eden/The garden of Eden (Fotomanifestatie Noorderlicht).

1998 (g) Amsterdam, Flat Frissenstein, Privé Domein (GKf).

1998 (g) Amsterdam, newMetropolis, Formule 2.

1999 (g) Berlijn, Künstlerhaus Bethanien, Formule2.

2000 (g) Haarlem, Spaarnestad Fotoarchief, Eeuwige jeugd. 100 Jaar kinderportretten in de Nederlandse fotografie.

2000 (g) Gorcum, Gorcums Museum, Eeuwige jeugd. 100 Jaarkinderportretten in de Nederlandse fotografie.

2000/2001 (e) Amsterdam, Brummelkamp Galerie (AMC), ‘Travelling light’. Laura Samsom-Rous.

2001 (g) Amsterdam, SBK Centrum, Weekend van de fotografie # 5. Laura Samsom-Rous en Annie van Gemert.

2001 (g) Huizen, Huizer Museum Het Schoutenhuis, Eeuwige jeugd. 100 Jaar kinderportretten in de Nederlandse fotografie.

2001 (g) New York, Galerie Holland Tunnel, Work (Randstad Fotocollectie).

Multiscreen projecties door Hans Samsom en Laura Samsom-Rous:

1972 In den Beginne (in 4 talen); in opdracht van Holland-Amerika-Lijn, New York.

1975 Writing with light (lange versie), bestaande uit drie delen: Het fototoestel, Fotograferen, De Japanse steenhouwer (in 5 talen); in opdracht van Canon Europa, Amsterdam.

1978 Luwu/Mensen van Java; in opdracht van Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam.

1979 Genesis, gebaseerd op oorspronkelijk diaprogramma van Hans Samsom; in opdracht van Ald-Faers-Erf, Allingawier, Friesland.

1980 The Human City; in opdracht van UNFPA, New York.

1985 Holland Calling; in opdracht van KLM, Nederland.

1987 Mirrors of Life; in opdracht van Canon Europa, Amsterdam.

1988 The Canon Family; in opdracht van Canon Europa, Amsterdam.

1988 Oranda Nippon; in opdracht van KLM, Tokyo.

1991 ION. A new way to remember; in opdracht van Canon Europa, Amsterdam.

2000 Teken de liefde (in 3 talen); in opdracht van Canon Europa, n.a.v. nieuw Nederlands-Japans woordenboek [geprojecteerd in de Pieterskerk te Leiden en Paleis op de Dam, Amsterdam].

Installatie interactieve projectie door Hans Samsom en Laura Samsom-Rous, bij Canon Europa, Century Plaza, Amstelveen:

1994 A sign of love.

1995 Writing with light (korte versie).

1998 Digital solution forum London.

1999 The image is the information.

2001 Canon Expo 2000 @ Paris.

Video

1998 Second original, door Laura Samsom-Rous en prof. dr. T. Voûte.

Bronnen

Amsterdam, Laura Samsom-Rous.

Leiden, Studie en Documentatie Centrum voor Fotografie, Prentenkabinet

Universiteit Leiden.

Leusden, Jan Wingender (collectie nederlands fotoboek).

Collecties

Amsterdam, AMC Kunstcollectie.

Amsterdam, Capi-Lux Alblas Stichting.

Amsterdam, Gemeentearchief Amsterdam.

Amsterdam, Hollandse Koopmansbank nv.

Amsterdam, Huis Marseille.

Amsterdam, Randstad Collectie.

Amsterdam, Stedelijk Museum.

Amsterdam, Stichting Dunhill Dutch Photography.

Fribourg, Musée d’Art et d’Histoire.

Leiden, Studie en Documentatie Centrum voor Fotografie, Prentenkabinet Universiteit Leiden.

Parijs, Maison Européenne de la Photographie.

Rijswijk, Instituut Collectie Nederland (ICN).

Sittard, Stedelijk Museum Het Domein.

Auteursrechten

De auteursrechten op het fotografisch oeuvre van Laura Samsom-Rous berusten bij Laura Samsom-Rous te Amsterdam.