Dirk de Herder
Ingeborg Th. Leijerzapf
Extract
Dirk de Herder is een dichter onder de fotografen. Hij is een gevoelig portretteur die vele musici, (klein)kunstenaars en andere bekende Nederlanders voor de camera heeft gehad. Bovendien is hij een voortreffelijk waarnemer van ‘het kleine’: onbeduidende gebeurtenissen die in foto’s gevangen verrassende beelden opleveren. De Herders foto’s bekijken is als het doorbladeren van een dagboek.
Biografie
|
1914 |
Dirk de Herder wordt op 10 december geboren te Rotterdam als zoon van de cellist Alle (Alex) de Herder en Jansje Hoenson. |
|
1926 |
Dirk wil kunstschilder worden. Voor een particuliere opdrachtgever schildert hij een stilleven. Dirk krijgt van zijn vader geen toestemming om naar de kunstacademie te gaan, omdat deze de toekomstperspectieven voor een kunstschilder te beperkt vindt. |
|
1929-‘32 |
Dirk solliciteert met succes op een geadverteerd baantje als jongste bediende bij fotokaartenfabriek Samson, waar hij op 4 december begint. Op een door directeur Samson zelf ontworpen afdruk- en ontwikkelinstallatie worden fotokaarten ‘aan de rol’ geproduceerd. Dirk moet er voor zorgen dat de belichte rol fotopapier goed door de ontwikkelaar, fixeer en spoelbak draait; daarna moet hij de kaarten drogen op spiegelglas. |
|
Na opheffing van Samsons fotokaartenfabriek in 1931 wordt Dirk de Herder overgeplaatst naar Samsons Reclame Bureau waar projectieplaatjes voor de bioscopen worden vervaardigd. |
|
|
Per 8 oktober 1932 wordt de Herder ontslagen tengevolge van de economische malaise. |
|
|
1932-‘34 |
Na zijn ontslag bij Samson gaat De Herder werken in het horecabedrijf van een oom in Haarlem. Hij komt daar in contact met persfotograaf A. Peperkamp, die hem per 1 mei 1933 in dienst neemt om projectieplaatjes te maken en dokawerkzaamheden te verrichten. Veel leert hij niet bij Peperkamp, want de baas huldigt het standpunt dat de bedienden niet je concurrenten moeten worden. De Herder klaagt nogal eens over de slechte condities bij Peperkamp, hetgeen voor de laatste aanleiding is hem per 20 januari 1934 te ontslaan. |
|
1934-‘35 |
De Herder gaat naar Amsterdam en solliciteert bij Foto- en Kinohandel Lux (later Capi-Lux), Nassaukade 361. Hij wordt per 2 maart aangesteld als laborant in de doka en moet vergrotingen tot 13×18 cm maken en films ontwikkelen. Hij leert veel van zijn chef, vakfotograaf Tekker. Via Willem Breuer, compagnon van Lux-eigenaar Zwart, krijgt De Herder in deze periode een opleiding bij de toneelfotograaf en filmdecorbouwer Kurt F. Kahle. |
|
Op 28 december 1935 krijgt De Herder ontslag bij Lux vanwege het afnemen van de verkoop. De Herder is dan inmiddels voorbereidingen aan het treffen om in Beverwijk een eigen atelier te openen. |
|
|
1935-‘39 |
In een tuinhuis achter een boekhandel in de Zeestraat in Beverwijk opent De Herder zijn eerste eigen atelier. Hij koopt een 10×15 Nettel tropencamera en een 24×36 Contax camera; reparateur Henk Meinema monteert op deze Contax een flitsapparaat. In Beverwijk leert De Herder fotograaf Bouman kennen die hem met raad en daad terzijde staat. |
|
1939 |
Uitgekeken op Beverwijk solliciteert De Herder bij persfotograaf Herman Heukels in Zwolle. Meer geïnteresseerd in illustratieve dan in persfotografie krijgt hij bij Heukels de opdracht foto’s te maken voor het boek Rondom het land van morgen van K. Norel. Na een half jaar bij Heukels te hebben gewerkt, krijgt De Herder ruzie met zijn werkgever en gaat weg. |
|
Dirk de Herder trouwt met Marretje Messie; zij vestigen zich in Amstelveen aan de Kalfjeslaan. De Herder fotografeert regelmatig voor de Rijksdienst Monumentenzorg. Korte tijd heeft De Herder een baan als leraar fotografie aan een kunstnijverheidsschool in Amsterdam; hij wordt er opgevolgd door Jaap d’Oliveira. |
|
|
1940-‘45 |
In de oorlog voorziet De Herder in zijn levensonderhoud met het maken van portretten voor particulieren en pasfoto’s voor vervalste persoonsbewijzen voor de PBC. |
|
1946-‘49 |
Op een in Arti en Amicitiae gehouden Kerstsalon van de AAFV wint De Herder een gedeelde eerste prijs; de andere prijswinnaar is de gerenommeerde fotograaf Henri Berssenbrugge. Tijdens deze tentoonstelling ontmoet De Herder cineast Bert Haanstra. Samen met Haanstra gaat hij een film opnemen op het landgoed Manpad bij Heemstede. De film, Mirthe en de Demonen, is na twee jaar gereed. Hij draait slechts een week in de Amsterdamse bioscoop Cinetol om daarna nooit meer vertoond te worden. |
|
In 1947 verlaat Dirk de Herder zijn vrouw en kinderen en verhuist naar de Prinsengracht in Amsterdam. Eddy Posthuma de Boer komt in dit jaar bij hem werken. |
|
|
In zijn Amsterdamse jaren maakt De Herder de begintijd van de Cobra-beweging mee. Via zijn vriend en huisgenoot Jan Sierhuis komt hij in contact met kunstenaars als Pierre van Soest, Corneille, Constant en Karel Appel. Hij portretteert deze kunstenaars en maakt reproducties van hun schilderijen. |
|
|
1949 |
Voor uitgever Allert de Lange maakt De Herder een fotoboek over het leven in de hoofdstad, getiteld Amsterdam. |
|
1950-‘52 |
Na de definitieve scheiding van zijn vrouw vertrekt De Herder uit Nederland en vestigt zich in Stockholm. Hij maakt er een reportage over de oude stad; deze foto’s worden gepubliceerd in een boekje Gamla Stan (oude stad). Voor een zojuist in Zweden teruggekeerde Zuidpoolexpeditie werkt hij de fotoreportages af. |
|
1952-‘55 |
Terug in Amstelveen krijgt De Herder een winkelruimte aangeboden aan de Rembrandtweg. Hoewel hij niet het plan had een fotozaak te openen, neemt hij het gemeenteaanbod toch aan en gaat fotoartikelen verkopen. Hij laat het interieur ontwerpen door kunstschilder Pierre van Soest die er de ongebruikelijke kleuren oranje, groen en paars in aanbrengt. |
|
Frits Weeda komt als ontwerper bij hem werken. |
|
|
In 1955 trekt De Herder zich terug uit de fotozaak. |
|
|
1953 |
Samen met Eddy Posthuma de Boer opent De Herder een atelier en fotobureau in de Rustenburgerstraat in Amsterdam onder de naam Co-Photo, naar het voorbeeld van Magnum-photo in Parijs. Hun eerste gezamenlijke expositie wordt gehouden in de Groene Kalebas, een eet- en expositiegelegenheid aan de 2e Weteringdwarsstraat in Amsterdam. |
|
1954-‘64 |
De Herder gaat werken voor VARA-radio en televisie, aanvankelijk samen met Posthuma de Boer, maar vanaf 1958 alleen. |
|
1964-‘86 |
De Herder waagt een overstap naar de film en richt Herder Film BV op. Het bedrijf maakt een elftal korte films voor de televisie. Deze films zijn artistieke impressies rond een bepaald thema, bijvoorbeeld een Amsterdamse gracht, de herfst, een beek; ook een kindersprookje stond op het repertoire en een film over de schilderijen van de Mexicaanse schilder Luis Filcer. Soms combineerde hij zijn filmimpressies met poëzie, bijvoorbeeld in de film Zij vielen naamloos, over de oorlogsslachtoffers. De films zijn van korte duur om te kunnen dienen als pauzefilm. De Herder krijgt zijn bedrijf niet rendabel. |
|
1968 |
De Herder gaat werken bij Filmpost, een reclamestudio in Bussum, maar een hernia maakt al snel een einde aan een carrière in de reclamefotografie, waar hij volgens eigen zeggen ook niet erg geschikt voor is. |
|
1969 |
Hij verhuist naar De Rijp in Noord-Holland en maakt als freelance fotograaf enkele fotoboeken. Daarnaast houdt hij zich bezig met het maken van strandobjecten van drijfhout, ‘jut-art’ zoals hij dat zelf noemt, geïnspireerd door het werk van de Amerikaanse kunstenaars Louise Nevelson en Joseph Cornell. |
|
1978 |
De Herder verhuist naar Den Haag. Behalve foto’s, maakt hij schilderijen, objecten en collages. |
|
1982 |
Op een reis langs de kusten van Europa fotografeert hij veel, maar tot afwerken komt hij niet. Hij heeft het gevoel in de fotografie enigszins vastgelopen te zijn. |
|
1980-‘87 |
Het verval van de Haagse binnenstad houdt De Herder bezig. Hij fotografeert de afbraak en maakt er in 1987 een politiek getinte tentoonstelling over. In 1987 gaat hij fotograferen in New York. Ook Parijs en Venetië staan op zijn reisprogramma. |
|
2003 |
Op 24 juni overlijdt De Herder op 88-jarige leeftijd. |
Beschouwing
Dirk de Herder is in de fotografie- en filmwereld altijd een zoeker geweest, een gevoelige, artistiek bevlogen geest die zich altijd moeilijk kon conformeren aan een vaste baan. Ondanks zijn ‘twaalf ambachten, dertien ongelukken’ carrière, heeft hij een omvangrijk en interessant fotografisch oeuvre opgebouwd. In al zijn foto’s speelt het doen en laten van de mens de hoofdrol. Schoonheidsbeleving en optimisme markeren zijn vroege foto’s, terwijl in latere jaren steeds vaker de vergankelijkheidsgedachte doorklinkt. Men zou zijn fotografie kunnen vergelijken met de verhalen van Simon Carmiggelt: de genoeglijke sfeer van het alledaagse, romantisch, humoristisch en tegelijkertijd een beetje zwaarmoedig.
De Herder heeft een ongewone praktijkopleiding genoten. Via lopendebandwerk aan een ontwikkelmachine en werken in de doka’s van een persfotograaf en een fotozaak leerde hij afdrukken en afwerken. Veel meer dan basiskennis van het vak deed hij in zijn dienstbetrekkingen niet op. Tijdens zijn betrekking bij Lux in Amsterdam werd hij in contact gebracht met toneelfotograaf Kurt Kahle; deze leerde hem fotograferen. In zijn omgang met bevriende kunstenaars leerde De Herder verschillende artistieke visies kennen en dat beïnvloedde uiteraard zijn eigen zienswijze. De Beverwijkse fotograaf Bouman bracht hem tenslotte enkele fijne kneepjes van het fotografisch vak bij.
Uit financiële noodzaak en uit leergierigheid aanvaardde De Herder allerlei baantjes, maar de aard van de werkzaamheden was niet zelden teleurstellend en de arbeidsvoorwaarden waren meestal slecht. Een vestiging als zelfstandig fotograaf leek hem dan ook de aangewezen weg om zijn carrière voort te zetten. Eenmaal voor zichzelf begonnen dreef de begrensdheid van zijn werkzaamheden in Beverwijk hem opnieuw in de armen van een werkgever. In dienst bij persfotograaf Heukels kon hij korte tijd foto’s maken, waaraan hij plezier beleefde. Heukels had juist de opdracht gekregen om illustraties bij een boek van K. Norel, Rondom het land van morgen, te maken. Dit ‘rustige’ reportagewerk lag Heukels niet erg en hij schoof de opdracht door naar De Herder, die veel meer hield van het maken van mooie landschappen en stadsgezichten dan van de echte persfotografie. Voor dat laatste was hij niet brutaal genoeg. „Ik nam bij wijze van spreken m’n collega’s mee terug naar Zwolle, achterop de motor, zodat zij sneller thuis waren. En dan plaatsten zij hun foto’s eerder in de krant en viste ik achter het net.”
Dirk de Herders fotografisch oeuvre is grofweg in vier thema’s in te delen: stadsgezichten, stillevens, kunstenaarsportretten en reportages, maar men moet deze ‘etiketten’ ruim opvatten. Zowel in de stadsgezichten als in de stillevens is, ondanks de opvallende leegte in de foto’s, de aanwezigheid van de mens zichtbaar of voelbaar. Als De Herder getroffen werd door het mistige ochtendlicht of door de lichtreflecties op natte keien, fotografeerde hij ook de vroege visser in dat ochtendlicht of de benen van iemand die over de natte keien liep. Zijn stillevens bevatten dikwijls tekens van vergankelijkheid: een houten kruis, de vergane romp van een schip of een uit het gras oprijzend ijzeren staketsel, dat ooit een functie had. In zijn Haagse jaren hield hij zich enige tijd intensief bezig met het fotograferen van de verpaupering van de Haagse binnenstad. Hij maakte van deze foto’s een tentoonstelling die niet alleen een belangstellend publiek, maar vooral Haagse politici moest bereiken. De onverschilligheid van het Haagse stadsbestuur werd aan de kaak gesteld.
De Herder verkeerde van jongs af aan onder kunstenaars en musici en velen van hen heeft hij geportretteerd. Deze portretten maakte hij meestal in de eigen omgeving van de geportretteerden, bijvoorbeeld in hun atelier of tijdens een muziekuitvoering. Soms liet De Herder hen poseren, maar bij voorkeur betrapte hij hen op momenten dat zij zich op hun werk concentreerden. Kunstenaarsateliers en beeldhouwwerken treft men dikwijls als onderwerp op De Herders stillevens aan. Zij zijn de band met zijn oorspronkelijke jeugdliefde, de schilderkunst, die hij de laatste jaren weer beoefent.
Reportages maakte De Herder vooral in de tijd dat hij voor de VARA werkte. Dit reportagewerk werd door de opdrachtgever meer opgevat als illustratiemateriaal bij een tekst dan als zelfstandige beeldreportage. Tijdens het maken van deze reportages zijn foto’s ontstaan die door hun kwaliteiten ook buiten de oorspronkelijke reportage bestaansrecht hebben, bijvoorbeeld een aantal uitstekende kunstenaarsportretten waaronder die van de musicus Arthur Rubinstein. Deze zijn als hoogtepunten van zijn fotografie in het boek Herder Her en Der gepubliceerd.
Na de oorlog kreeg Dirk de Herder enige bekendheid door de fotoboeken die hij van Amsterdam en Stockholm maakte. De door hem zo bewonderde Franse fotograaf Brassaï prees hem om zijn Amsterdamse foto’s. De Herder trok in die Amsterdamse jaren vlak na de oorlog veel op met de schilder Jan Sierhuis en had via hem ook contacten met leden van de Cobra-beweging. „Ik maakte de begintijd van de Cobra-beweging mee. Ik voelde me aangetrokken tot de romantiek ervan. Ik zag alleen die kant. Het jongensachtige kunstenaarsbestaan met grote idealen en ideeën maar geen geld. Zij vroegen om foto’s van hun werk, die maakte ik dan voor niets. Maar ik had geen visie op de beweging. Ik was niet bewust. Zij wisten waar ze naartoe wilden, want zij hadden een kunstopleiding gevolgd.” De frustratie van het niet hebben kunnen verwezenlijken van zijn jeugdideaal, kunstschilder worden, bleef De Herder lang achtervolgen. Hij vond slechts ten dele compensatie in zijn fotografie; steeds was er de gebondenheid aan opdrachtgevers, zijn broodheren.
De langste verbintenis in De Herders carrière was een negenjarige samenwerking op freelance basis met de VARA. Voor de radio- en televisiegids van deze omroep maakte hij omslagen en reportages over uiteenlopende onderwerpen. Dikwijls sierde het portret van een musicus, zanger of andere (klein) kunstenaar de voorplaat van het omroepblad, soms in kleur, meestal in zwart-wit. Regelmatig werden terugkerende rubrieken als VARA’s muzikantenclub, een muziekgebeuren voor de jeugd, of Artistieke staalkaart, een informatief kunstprogramma, met een illustratie op de cover aangekondigd. Ook werden er fotoreportages geplaatst over actuele onderwerpen, bijvoorbeeld het VARA-Appèl, een manifestatie waar internationale kopstukken van de socialistische beweging bijeen kwamen. De gevarieerdheid van het werk voor de VARA bleef hem geruime tijd boeien, tot het moment dat het voortdurende haastwerk en het vele reizen dat er aan verbonden was, hem tenslotte te zwaar werd.
Gedurende een tiental jaren woonde De Herder als freelance fotograaf in De Rijp. Het ruime Noord-Hollandse landschap en de verminderde noodzaak een behoorlijk inkomen te hebben – zijn kinderen waren inmiddels volwassen geworden – gaven hem de (geestelijke) vrijheid om creatief met zijn fotografie bezig te zijn. Hij maakte enkele fotoboeken, waaronder Jan Adriaensz- Leeghwater, idealist en molenmaker. Als vormgever en fotograaf deed hij een geslaagde poging om met reprodukties en originele foto’s de sfeer op te roepen van Leeghwaters tijd en leefomgeving. Samen met Marinus Schroevers maakte hij het boek Van Gogh achterna. Zij kenden Emmy Andriesse’s boek De Wereld van van Gogh, dat de sfeer van Van Goghs leefomgeving in het Zuidfranse Arles in de Provence zo treffend weergaf. Op dezelfde wijze wilden De Herder en Schroevers andere plaatsen in Europa waar Van Gogh geleefd had in beeld brengen en daarvoor reisden zij twee jaar door Europa. Het werd een prachtige aanvulling op Emmy Andriesse’s boek. Het boek Herder Her en Der geeft een terugblik op De Herders fotografische hoogtepunten van de laatste veertig jaar. Het is een door vrienden samengestelde hommage aan de fotograaf.
Dirk de Herder heeft in de loop der jaren een uitgebreid arsenaal camera’s gebruikt; een Nettel-tropencamera, een kleinbeeld Contax, een Rolleiflex, een Hasselblad en een technische camera vormden in verschillende perioden zijn ‘derde oog’.
Hij heeft altijd een voorkeur gehad voor zwart-wit fotografie. Hij componeert vooral met licht, meer dan met lijnen en vlakken. Zacht licht, waarin de contouren van mensen en objecten niet haarscherp zijn, heeft zijn voorkeur. Dit veroorzaakt dikwijls een poëtische stemming in De Herders foto’s. Soms drukt hij zijn foto’s contrastrijk en zwaar af, waardoor een melancholieke, sfeer wordt gecreëerd.
Zelden neemt hij extreme camerastandpunten in. Zijn composities ontlenen hun kracht aan de aanwezige balans tussen de gebruikte beeldmiddelen: plastisch modellerend licht en een vakkundig gekozen kader.
Dirk de Herders fotografie is een ‘document humain’ van het leven in vredestijd, zoals verschillende naoorlogse fotografenoeuvres dat zijn. Anders dan bijvoorbeeld collega’s uit de GKf was De Herder niet politiek bewust en zijn foto’s van vóór de jaren tachtig vertolken dan ook geen sociaal-politieke opvatting. De Herder zette de lijn voort die Karel Kleijn in de jaren dertig heeft uitgezet met zijn werk voor de fotoboeken van uitgeverij Contact. De impressionistische, verstilde sfeer van Kleijns Amsterdamse stadsbeelden vinden we bij De Herder terug. De Herders fotografie is het beste te vangen onder de term creatieve documentaire fotografie. Dit genre heeft zich in de jaren dertig met name in Frankrijk ontwikkeld in het werk van fotografen als Brassaï, Robert Doisneau en Henri Cartier Bresson. De Herder was vooral een bewonderaar van Brassaï, hetgeen bijvoorbeeld zichtbaar is in de nachtelijke opname van Café Prinsengracht of in de foto Feest in hotel Krasnapolsky.
Dirk de Herder heeft een fotografisch oeuvre tot stand gebracht, dat niet uniek of initiërend is. Wel vormt het deel dat als vrije fotografie te bestempelen is, een tijdsdocument dat in fotografische vormgeving uitstijgt boven het gemiddelde. Het is echter vooral het persoonlijke statement van een fotograaf die ‘tegen de verdrukking in’ een poëtisch oeuvre heeft gecreëerd.
Documentatie
Primaire bibliografie
Adriaan Morriën (inl.), Amsterdam. 68 Fotografische impressies door Dirk de Herder, Amsterdam (Allert de Lange) 1947.
VARA. Jaarverslag en omroeprapport 1954. (lay-out omslag: Dick de Herder en Eddy Posthuma de Boer).
VARA. Jaarverslag en omroeprapport 1955. (lay-out omslag: Dick de Herder en Eddy Posthuma de Boer).
Vera Siöcrona (tekst), Dick de Herder (foto’s), Möte med Gamla stan, The Old Town of Stockholm, Stockholm 1959.
Dick de Herder, Een lans breken voor een brug, in Reizen 9 (oktober 1966) 7, p. 9-11.
Marinus Schroevers (tekst), Dirk de Herder (foto’s), Het letterbeeld van de tijd, Amsterdam (DICO) 1967.
Marinus Schroevers (tekst), Dirk de Herder (foto’s), Van Gogh achterna, Utrecht (Het Spectrum) 1975.
Joep Monnikendam en Hans Woestenburg (samenstelling en tekst), Dick de Herder (vormgeving en fotografie), Jan Adriaensz. Leeghwater, idealist en molenmaker, Hoorn (Edecea) 1975.
Dirk de Herder, Nico Nanninga, Fons Eliëns e.a. (samenstelling/lay-out), Marius Monnikendam, componist, Haarlem (Gottmer) 1976.
Joep Monnikendam, Hans Kanters, Zaandam (Peereboom) 1979 (lay-out: Dirk de Herder).
Joep Monnikendam en Hans Woestenburg (samenstelling), Dirk de Herder (lay-out en foto’s), Herder her en der, Venlo (Van Spijk) 1984.
foto’s in:
Platenhoezen Ave Maria/Still wie die Nacht, Blumen Walzer, Favorieten, Poesta-klanken, Delahay Record Company NV, Den Haag.
Cosmorama 1 (november 1935) II, p. 218.
Kalender Nederlandse Trekkersbond, 1937.
De Telegraaf 24 september 1937.
Panorama. De stad Amsterdam (7 oktober 1937) 40.
Panorama. De stad Amsterdam (23 december 1937) 51.
De Prins der geïllustreerde bladen 38(18 februari 1939) 34, p. 197.
De Spiegel (17 juni 1939) 38.
De Wandelaar 13 (februari 1941).
Libelle (4 april 1941) 14, omslag.
Kleinbeeld-foto 5 (februari 1942) n , p. 303.
Kleinbeeld-foto 6 (juni 1942) 3, p. 69.
Kleinbeeld-foto 6 (augustus 1942) 5, omslag.
Kleinbeeld-foto 6 (november 1942) 8, p. 201.
Indonesia. Weekblad uitgegeven door de Perhimpoenan Indonesia 16 (15 september 1945) 13, p. 14.
Indonesia. Weekblad uitgegeven door de Perhimpoenan Indonesia 16 (15 september 1945) 3, p. 14.
Indonesia. Weekblad uitgegeven door de Perhimpoenan Indonesia 16 (22 september 1945) 14, p. 16.
Indonesia. Weekblad uitgegeven door de Perhimpoenan Indonesia 16 (3 november 1945) 20, p. 1, 7.
Wij Vrouwen 1 (1 december 1945) 2, p. 12, 13.
Wij Vrouwen 2 (1 februari 1946) 3, p. 4, 5.
Wij Vrouwen 2(15 februari 1946) 4, omslag, p. 12, 13.
Kampeer Kampioen 5(16 april 1946) 38, omslag.
Met Volle Zeilen. Uitgave van de Partij van de Arbeid, oktober 1946, p. 4, 5.
Met Volle Zeilen. Uitgave van de Partij van de Arbeid (maart 1947) 13, p. 4, 5.
De Prins der geïllustreerde bladen 47 (30 augustus-13 september 1947) 14, p. 270, 271.
De Regenboog 1 (21 augustus 1948) 22, p. 8, 9. Amstelveensch Weekblad (24 september 1948) 1158, p. 1.
Natuur en Techniek 17 (augustus 1949) 8, omslag, p. 337-345-
Natuur en Techniek 17 (december 1949) 12, omslag, p. 533.
Gamla Stan 8 (1952) 8, p. 1, 3, 8.
Gamla Stan 8 (1952) 10, p. 1,3, 5-8.
A.J.G. Verster, Tin door de eeuwen, Amsterdam (J.H. de Bussy) 1954.
De Nieuwe VARA Radiogids, De VARA Radiogids,VARA Radio TV Gids, 1954-1963.
Prospectus. Dirigentencursus 1955. Hilversum (Stichting Nederlandsche Radio Unie) 1955.
Foto 10 (september 1955) 9, p. 270-273.
Corneille F.Janssen (samenstelling), Het Paleis op de Dam, Amsterdam (Allert de Lange) 1953.
‘Droomland’. Theater voor de jeugd. Wij brengen in seizoen 1953-1954: Keesje Krum, de kranige kwajongen (folder).
Het Diafragmaschoolproject vindt zijn draai. Architekten- en Ingenieursbureau D.H. Vendelbosch (folder).
Renault Revue (1975) 2, omslag, p. 18, 19.
Renault Revue (1975) 4, p. 8-11.
De Leidse Hofjes 6 (september 1977) 2, p. 52, 54.
Secundaire bibliografie
Auteur onbekend, Bij de foto’s, in Kleinbeeldfoto 5 (februari 1942) 11, p. 305.
Auteur onbekend, Bij de foto’s, in Kleinbeeldfoto 6 (juni 1942) 3, p. 71.
Auteur onbekend, Bij de foto’s, in Kleinbeeldfoto 6 (augustus 1942) 5, p. 129.
Auteur onbekend, Bij de foto’s, in Kleinbeeldfoto 6 (november 1942) 8, p. 215.
Auteur onbekend, Piet de Merel voelt zich best op z’n gemak in de huiskamer, in Het Vrije Volk 3 juni 1954.
KL., Prentbriefkaart uit Mokum, in Foto 9 (augustus 1954) 8, p. 233-234.
M.E. Schwitters, Twee fotografen sluipen door de studio’s en leggen op verrassende wijze het radio-leven vast, in Wereldkroniek 59 (26 mei 1956) 21.
Auteur onbekend, Politieke prenten van Braakensiek. Reizende expositie. Tournee langs bibliotheken, in Helderse Courant 2 maart 1972.
G.H., Dirk de Herder opende fototentoonstelling in Rijper Museum, in Nieuwe Noordhollandse Courant 11 september 1972.
Auteur onbekend, Bij ons in De Rijp, in Nieuwe Noordhollandse Courant 27 september 1972
B., Het Proces: getuigen van geloven in droom, in Nieuwe Noordhollandse Courant 29 oktober 1973.
Auteur onbekend, Dirk de Herder exposeert foto’s van bomen in ‘t Rijper Museum, in Noordhollands Dagblad 30 juli 1974.
Auteur onbekend, Bomen kijken in Rijper Museum. Foto-expositie van Dirk de Herder, in Nieuwe Noordhollandse Courant 2 augustus 1974.
Auteur onbekend, Fototentoonstelling bomen geopend, in Nieuwe Noordhollandse Courant 5 augustus 1974.
Auteur onbekend, Bij ons in De Rijp, in Nieuwe Noordhollandse Courant 14 augustus 1974.
Marinus Schroevers, Van Gogh’s opgejaagde, wanhopige en geweldige reis door het leven, in Renault Revue (1975) 3, p. 20-24 (met foto’s).
Auteur onbekend, Nieuw boek over Leeghwater door Joep, Hans en Dirk. ‘Idealist en molenmaker’, in Nieuwe Noordhollandse Courant 26 mei 1975.
B., Joep Monnikendam c.s. geven gestalte aan menselijke Jan Adriaenszoon, in Nieuwe Noordhollandse Courant 28 mei 1975, p. 19.
Theo Alberts, Leeghwater kon erg veel, óók fantaseren. Boek over zijn leven voor het feest in De Rijp uit, in Het Parool 28 mei 1975.
Auteur onbekend, Leeghwater boeiend beschreven als mens en idealist, in Friesch Dagblad 4 juni 1975.
Auteur onbekend, Uitstekende biografie over Leeghwater, in Reformatorisch Dagblad 16 juni 1975.
Haro Hielkema, Leeghwater: een idealist en een fantast. De Rijp viert vierhonderdste geboortedag van ‘droogmaker’, in Trouw 16 juni 1975.
J.H. Kruizinga, De Rijp herdenkt Jan Adriaansz. Leeghwater, in Nederlands Dagblad. Variant 21 juni 1975, p. 4, 5.
J.Th. Balk, Leeghwater: lege meren, maar valse klokken, in NRC Handelsblad 21 juni 1975.
Auteur onbekend, Van Gogh achterna, in De Zaanse Gezinsbode 16 oktober 1975.
Auteur onbekend, Van Gogh achterna, in NRC Handelsblad 14 november 1975.
Henk Egbers, Warme nieuwsgierigheid naar Vincent van Gogh, in De Stem 10 december 1975.
Pilger, ‘Van Gogh achterna’, bijzondere reis voor velen, in De Typhoon 14 januari 1976.
J.H. Rombach, Molens en denkbeelden in Holland, in Reformatorisch Historisch Tijdschrift februari 1976.
Fanny Kelk, Van Gogh achterna op aparte manier. Boek van Marinus Schroevers en Dirk de Herder geeft aangrijpend gevoel van ‘erbij geweest zijn’, in Het Parool 10 april 1976.
Een zee van schelpen. Tentoonstelling in het kader van Toer-In Noord-Holland 1976, georganiseerd door de Culturele Raad Westzaan van 5 juni t/m 8 augustus in de Grote Kerk te Westzaan (folder).
Auteur onbekend, Bij ons in De Rijp, in Nieuwe Noordhollandse Courant 22 juni 1977.
Auteur onbekend, Levensverhaal Ome Ko verschijnt in druk, in IJmuider Courant 6 juli 1977.
Jan de Carpentier, Dick de Herder meester in zwart-wit fotografie. Unieke documenten van rond 1950, in De Typhoon 15 maart 1984.
Auteur onbekend, Tentoonstellingen, in De Volkskrant 14 maart 1984.
W.P. Groot, Idylische foto’s van Dick de Herder, in Noordhollands Dagblad – Schager Courant 20 maart 1984.
Hans Vogel, Het zwart/witte leven van Dick de Herder, in Het Parool 24 maart 1984.
Emile Meijer, Her en Der het licht achterna. Een beschouwing bij het jongste fotoboek van Dirk de Herder, in Professionele fotografie (april/mei 1984) 2, p. 31-35 (met foto’s).
Auteur onbekend, Dick de Herder, in Foto 39 (mei 1984) 5, p. 15.
Auteur onbekend, Het licht van twee ‘kijkijzers’. Foto-expositie in De Drukstal, in Nieuwe Noordhollandse Courant 5 juni 1984.
Eric Beets, Foto’s in De Drukstal: Realistisch en roze oog, in Alkmaarse Courant 20 juni 1984.
Auteur onbekend, ‘De Buurt’, in Haagsche Courant 11 augustus 1984.
Gé Tol, Dirk de Herder rekent af met zijn fotoverleden, in Plus uit 22 november 1984, p. 15.
Bas Roodnat, De Herder wil helaas niet meer fotograferen, maar objecten maken, in NRC Handelsblad 14 december 1984.
Remco Campert (inl.), Amsterdam 1950-1959 20 fotografen, Amsterdam (Fragment) 1985, (met foto’s).
Auteur onbekend, Foto-expositie van oud-Rotterdammer, in Uit 30 januari 1985.
Auteur onbekend, (opening tentoonstelling van Dirk de Herder in Delfshaven), in Rotterdams Nieuwsblad 4 februari 1985.
Rob Vermeulen, Dirk de Herder, in Rotterdams Nieuwsblad 9 februari 1985.
Auteur onbekend, Voedseldroppings inspireren kunstenaars, in Amersfoortse Courant 2 mei 1985.
Auteur onbekend, luchtvaartoorlog in beeld bij expositie op vliegbasis, in Nieuwsbode 30 mei 1985.
Auteur onbekend, De lucht in, in Kunstbeeld juli 1985.
Auteur onbekend, Dirk de Herder protesteert in Boterwaag, in Haagsche Courant 12 juni 1986.
Torn van Rijswijk, Bewogen beeldverslag van een roepende in de woestijn, in Haagsche Courant 13 juni 1986.
Herman Nunnink, Dirk de Herder en de schoonheid van het verval, in Twee N. Personeelsblad Nationale-Nederlanden juni/juli 1986, p. 62-64.
Lidmaatschappen
NFPV, gedurende 20 jaar.
Onderscheidingen
1946 Gedeelde eerste prijs (samen met H. Berssenbrugge), 8 e Amsterdamse Kerstsalon van Fotografische Kunst (AAFV).
Tentoonstellingen
1946 (g) Amsterdam, Arti et Amicitiae, Achtste Amsterdamse Kerstsalon van Fotografische Kunst (AAFV).
1952 (g) Amsterdam, De Groene Kalebas, Eddy Posthuma de Boer en Dick de Herder.
1953 (g) Amsterdam, La maison du chatqui-pelote, Dick de Herder en Eddy Posthuma de Boer. Parijs, Stockholm en Amsterdam.
1972 (g) De Rijp, Rijper Museum, PietBosman, Kees de Gooyer, Dirk de Herder.
1974 (e) De Rijp, Rijper Museum, Bijdrage tot de waardering van de resterende bomen.
1975 (g) De Rijp, Museum ‘In ’t Houten Huis’, Leeghwater, idealist en molenmaker.
1975 (e) Amsterdam, Van Goghmuseum.
1976 (g) Westzaan, Grote Kerk, Een zee van schelpen.
1976 (g) Tokio, Rijksmuseum voor Westerse Kunst, (rondreizende tentoonstelling).
1977 (g) Westzaan, Grote Kerk, Gevangen ruimte.
1983 (g) Amsterdam, Stichting Beeldende Kunst, Fotografie in Nederland.
1984 (e) Amsterdam, Galerie Fiolet, Dick de Herder 40 jaar fotografie her en der.
1984 (e) Zaandam, Zienagoog, Dick de Herder 40 jaar fotografie her en der.
1984 (g) De Rijp, De Drukstal, Dirk de Herder en Frederick Linck.
1984 (g) Krefeld-Gartenstadt, Leolux, Photo ‘s von Dirk de Herder aus Den Haag und Aquarelle von Georg Pudeldo aus Krefeld.
1984 (g) Den Haag, Galerie Van Kranendonk, De Buurt.
1984 (e) Amsterdam, (Expositie tijdens september concert van The Swing Society).
1984 (e) Twello, Bibliotheek-galerie, Dirk de Herder, foto’s en objekten.
1985 (e) Rotterdam/Delfshaven, Galerie Aelbrecht, Dirk de Herder, foto’s.
1985 (e) Venlo, Novotel, Foto’s Dirk de Herder.
1985 (e) Amstelveen, Expositiecentrum Aemstelle, Foto’s Dirk de Herder.
1985 (g) Rotterdam/Delfshaven, Galerie Aelbrecht, Een hart voor de stad.
1985 (g) Amsterdam, Gemeentearchief, Amsterdam 1950-1959 20 fotografen.
1985 (g) Soesterberg, Militaire Luchtvaartmuseum.
1986 (g) Amsterdam, De Verbeelding, (Dirk de Herder en Eddy Posthuma de Boer).
1986 (g) Amsterdam, Koepelkerk.
1986 (e) Den Haag, Boterwaag, Stadskritiek als kulturele aktiviteü. Aan Den Haag gewijde foto’s, montages en objecten.
1987 (g) Scheveningen, Kurhaus, Langs de vloedlijn van Europa.
Films
1947 Myrthe en de Demonen, samen met Bert Haanstra, sprookjesfilm.
1959 Amsterdam, kleurenfilm voor Fa.Fischel.
1961 De gracht, abstracte film.
1964 De celbrief.
1964 Herfst.
1965 De koning en zijn pijpen, kindersprookje.
1966 De Beek.
1966 Drie wereldsteden, kleurenfilm voor Fa. Fischel.
1966 Zij vielen naamloos, filmisch gedicht over gevallenen in de Tweede Wereldoorlog.
1966 De Klok.
1967 Carnavalesque, schilderijen van Luis Fileer.
1968 De poets, kinderfilm.
Televisieprogramma’s
2 augustus 1974, Dag met een gaatje (AVRO).
28 september 1975, Van Gogh achterna (VARA).
Bronnen
Den Haag, Dirk de Herder, documentatie en mondelinge informatie.
Leiden, Prentenkabinet, bibliotheek en documentatiebestand.
Collecties
Amsterdam, Gemeentearchief.
Leiden, Prentenkabinet van de Rijksuniversiteit.
Auteursrechten
Wie de erfgenaam/erfgenamen van de rechten is/zijn, is ons niet bekend.